Türkiye'de hava kirliliği sebebiyle en çok ölüm yaşanan o şehirler!
Türkiye'de de 2022 yılında 68 bin 440 kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.
Günümüzde en sık görülen kanser türlerinin başında akciğer kanseri geliyor.
Sanayileşme, kentleşme ve insan faaliyetleri nedeniyle meydana gelen dış mekan hava kirliliğinin ise akciğer kanseri riskini yüzde 10 artırdığı kaydedildi.
Tütün ve tütün ürünleri kullanımının yanı sıra hava kirliliği de hastalığın nedenleri arasında gösteriliyor.
Türkiye'de de 2022 yılında 68 bin 440 kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.
Türkiye'den riskli iller sırasıyla İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Manisa, Balıkesir, Aydın, Konya, Mersin ve Adana oldu.
Hava kalitesi ile ilgili olarak Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından her yıl yayınlanan Kara Rapor'a göre Türkiye'de 2022 yılında 68 bin 440 kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybederken hava kirliliğiyle ilişkili ilk 5 ölüm nedeni kalp-damar hastalıkları, kronik solunum hastalıkları, kanserler, diyabet ve kronik böbrek hastalıkları ile solunum enfeksiyonları olarak sıralandı.
En çok ölüm yaşanan iller
Hava kirliliği kaynaklı en çok ölüm İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara'da kayıtlara geçerken bu illeri Manisa, Balıkesir, Aydın, Konya, Mersin ve Adana takip etti.
Ölüm nedeni hava kirliliği olan şehirler
Ölüm nedenleri arasında hava kirliliğinin en üst sırada yer aldığı il yüzde 41,11 ile Hakkari olurken, bu oran Batman'da yüzde 34,2, Şırnak'ta yüzde 30,24, Muş'ta yüzde 30,23, Malatya'da yüzde 29,41, Iğdır'da yüzde 24,43, Şanlıurfa'da yüzde 24,32, Ağrı'da yüzde 23,86, Osmaniye'de yüzde 23,44, Gaziantep'te ise yüzde 23,06 oldu.
Hava kirliliğine en çok sebep olanlardan biri fosil yakıt
THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, hava kirliliğinin en önemli nedenlerinin fosil yakıt kullanımı, sanayi tesislerinde yapılan yakma dışı diğer işlemler, atıklar, madencilik ve inşaat faaliyetleri ile tarım ve hayvancılık sırasında ortaya çıkan kirletici gaz ve partikül maddeler olduğunu söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından desteklenen Küresel Hastalık Yükü çalışmasına göre hava kirliliğinin dünya genelinde ölüme neden olan riskler arasında 2'inci sırada bulunduğunu belirten Gümüşel, "Aynı çalışmaya göre 2021'de Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) sonucu ölümlerin yüzde 47,91’i, iskemik kalp hastalığı sonucu ölümlerin yüzde 27,73’ü, inme sonucu ölümlerin yüzde 27,44’ü, akciğer kanseri sonucu ölümlerin yüzde 18,56’sı, diyabet sonucu ölümlerin ise yüzde 17,01’i hava kirliliğine bağlı gerçekleşti.
Önlem alınabilir
Hava kirliliğini halk sağlığı açısından yüksek risk doğuran ancak önemli ölçüde önlenebilir bir sorun olarak nitelendiren Gümüşel, bunun için atılabilecek öncelikli adımların enerjide kömür başta olmak üzere fosil yakıt kullanımını bırakmak, enerji ve sanayi tesislerini sıkı denetlemek, ulaşımda toplu taşıma sistemlerini tercih etmek ve kent planlamasını buna uygun şekilde yapmak olduğunu ifade etti.
Kabalak, hava kirliliğine bağlı hastalıklarda riski azaltmak için şu tavsiyelerde bulundu:
Bireysel olarak sigara ve diğer tütün ürünlerinden uzak durulmalı, özellikle küçük yerleşim birimlerinde binaları sıvamada asbest içeren ürünler kullanılmamalı, orman yangınlarına yol açabilecek piknik faaliyetlerinden uzak durulmalı ya da bu faaliyetler önceden izin verilen alanlarda yapılmalı.
Riskli meslek grupları için iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyulması, koruyucu ekipmanların temini ve kullanımının sağlanması ve yeteri sıklıkta denetimlerin yapılması önemli. Toprak, su ve hava kirliliğine yol açan işletmeler için idari işlemlerin yapılması, gerekli önlemleri almalarının sağlanması ve küresel iklim krizi ile mücadelede uluslararası toplumla işbirliği içinde bulunulması gerekiyor.