KRONİK STRES
Kronik stres, genel sağlığın bozulmasına ve hayat kalitesinin düşmesine yol açar. Kronik stres, kişinin içinde bulunduğu perişan durumdan hiç bir çıkış yolu bulmadığı anda ortaya çıkar.
Kronik stres, stres kaynaklarının uzun süre boyunca etkisini gösterdiği durumda oluşur. Bir rahatlama olmaksızın devam eden, sürekli stres olarak tanımlanır. Farklı tetikleyiciler sebebiyle uzun bir süre boyunca yoğun şekilde strese maruz kalan kişilerde görülür.
Hem vücut sistemlerinin fonksiyonlarını bozabilir hem mental sağlığı ciddi anlamda, olumsuz şekilde etkileyebilir. Kısacası kronik stres, genel sağlığın bozulmasına ve hayat kalitesinin düşmesine yol açar. Kronik stres, kişinin içinde bulunduğu perişan durumdan hiç bir çıkış yolu bulmadığı anda ortaya çıkar. Hiç bitmeyecekmiş gibi gelen zamanlardaki, şiddetli baskı ve gereksinimlerin stresidir. Umut görmeyen kişi sonunda çözüm aramaktan vazgeçer. Bazı kronik stresler, çocukluktan gelen ve özümsenerek zihinde sonsuza dek kalan travmatik deneyimlerden kaynaklanır. Bazı deneyimler kişiliği derinden etkiler. Böylelikle doğan bir dünyaya bakış açısı ya da inanç sistemi (örneğin, dünya tehlikeli bir yerdir, insanlar senin sahtekar olduğunu anlayacaklar, her zaman mükemmel olmalısın gibi), kişiyi sonsuz bir strese sokar. Kişiliğin ya da kemikleşmiş görüş ve inançların yeniden oluşturulması söz konusu olduğunda, iyileşme süreci genellikle profesyonel yardımla mümkün olabilmektedir.
Kronik stresi:
- İşyerindeki sorunlar
- İşsizlik veya maddi problemler
- Kronik rahatsızlıklar ya da günlük hayatı etkileyen yaralanmalar, sakatlıklar
- Gelecek kaygısı
- Aile içi sorunlar
- Çocukluk travmaları
- Duygusal ya da fiziksel istismar
- Bağımlılıklar
- Zorlayıcı boşanma, ayrılık süreçleri
- Toksik ilişkiler
- Düşük benlik algısı
- Tehlikeli veya suç dolu bir mahallede yaşamak
- Ayrımcılığa uğramak gibi hayatı birçok açıdan etkileyen faktörler tetikleyebilir.
Kronik stresin bazı belirtileri vardır bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Sinirlilik ve öfke hali
- Tükenmişlik
- Baş ve vücut ağrıları
- Konsantrasyon sorunları
- Diyabet gibi metabolik rahatsızlıklar
- İşte, evde ve kişisel yaşamınızda günlük sorumlulukları yerine getirmede zorluk
- Anksiyete bozuklukları
- Olumsuz düşünme, tedirgin, çaresiz ve umutsuz hissetme
- Duygusal değişkenlik ve düşük özgüven
- Depresyon gibi farklı psikolojik sorunlar
- Hızlı, düzensiz ve kontrol edilemeyen düşünceler
- Uyku sorunlar
- Sindirim problemleri
- İştah değişiklikleri
- Çaresizlik gibi olumsuz duygular
- Özgüven düşüklüğü
- Cinsel istek kaybı
- Sık sık enfeksiyon sebebiyle hastalanma gibi çok çeşitli problemlere yol açabilir.
Kronik stresle başa çıkma sürecinde, bireyin günlük hayatta stresle daha etkili bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olabilecek yeni etkinlik ve alışkanlıklara adapte olması önemlidir. Bu etkinlik ve alışkanlıklar arasında düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme alışkanlıkları, meditasyon ve mindfulness pratiği, sosyal bağlantıları güçlendirmek, günlük stres faktörlerini tanıma ve zaman yönetimi becerilerini geliştirme yer alır. Bu etkenler, bireyin stresle daha sağlıklı bir şekilde baş etmesini destekleyerek yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynayabilmektedir. Uzun süreli stresle başa çıkmak bazen bireyin kendi çabalarıyla üstesinden gelinemeyecek kadar karmaşık olabilir. Bu durumda, profesyonel yardım almak önemli bir adımdır. Psikologlar, terapistler veya danışmanlar, bireye uzman rehberlik sağlayarak stresle başa çıkma stratejilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Profesyonel yardım, bireyin duygusal ve zihinsel sağlığını destekleyerek uzun vadeli stresin etkilerini hafifletmeye yönelik etkili bir araçtır.
Editör: Menekşe Karaboğa