Duhok'ta acımız da bir, yasımız da bir idi!
Geçtiğimiz günlerde yaşanan menfur saldırıyı büyük bir üzüntüyle öğrenmemizin ardından soluğu hastanede aldığımızda sabahın ilk ışıkları kendini göstermişti.
Sabahın bu ilk ışıkları, sabır telkin edeceğimiz maktul yakınlarının vakurlu duruşlarını bizlere görünür kılmıştı. Hastane ziyaretini takiben Cuma namazının ardından Mardin STK platformu olarak, toplumda yaşanan büyük üzüntüye sözcülük etmek üzere bir basın açıklamasıyla yapılan saldırıyı lanetledik.
Mardin'de faaliyet gösteren 61 sivil toplum kuruluşunu müteşekkil olan Mardin STK Platformu olarak bizler üzerimize düşeni yapmaya çalışırken Mardin Valisi Mahmut Demirtaş, İl Jandarma Komutanı İdris Tataroğlu, Mardin İl Emniyet Müdürü Mahmut Karabulut ve himayelerinde bulunan kolluk kuvvetleri, faillerin yakalanması için yoğun bir çaba içindeydiler. İşte bu çabanın bir sonucu olarak çok geçmeden faillerin yakalanması, herkesin yüreğine bir nebze olsun su serpmiş oldu.
Ardından STK platformu olarak; Duhok'taki acılı ailelerin acısını paylaşmak üzere Irak'a gidip, taziye ziyaretinde bulunmanın hazırlıkları başladı.
Tamamlanan hazırlıkların ardından yola revan olduk. Irak'a giderken ziyaretin mahiyeti ve önemi de göz önünde bulundurularak; gerek Habur Sınır Kapısı'nda gerekse de Halil İbrahim Gümrük kapısında sağlanan kolaylıkla sınır kapılarından çok rahat geçtik.
İlk ziyaretimizi heyet olarak, Halil İbrahim Gümrük Kapısı'nın sorumlusu ve mülki idare amiri de olan Hamit Ali İbrahim Khalil'e yaptık.
Misafirilerini kapıda sıcak bir şekilde karşılayan Hamit Ali İbrahim Khalil, olayın yaşattığı derin üzüntüyü ifade etti.
Ardından tahsis edilen eskortlar eşliğinde; Duhok Valisi Ali Teter’i, makamında ziyarete ettk. Heyetimizi yardımcılarıyla birlikte makamın kapısında karşılayan Vali Teter, yaşanan acıya dair üzüntülerini dile getirmenin yanı sıra iki ülke arasındaki derin kardeşlik hukukunun olduğunu, 1988'yılında yaşanan göçte kendilerine yapılan ev sahipliğini unutmadıklarını ifade ederek bu üzücü saldırının iki ülke arasındaki kardeşlik hukuku ile ticari ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi.
Öyle ya; Türk ve Kürt Halkları arasında devam eden kardeşlik hukuku, aynı inanç ve coğrafyayı paylaşan kadim hukukun yanında gözardı edilmemesi gereken bir diğer önemli ilişki de ticari ilişkiler dikkat çeken bir diğer unsur idi. Gerek ülkeler arasındaki samimi dostluk köprüsü, gerek halklar arasındaki gönül, inanç velhasıl kardeşlik hukukunu ve gerekse de Türkiye'nin yıllık 13 -15 Milyar Dolarlık rakamlar arasında değişkenlik gösteren çok ciddi bir ihracat kapısı olan Irak pazarı ve ticari ilişkileri de belki de hedefleyen bir saldırı olarak okunabilirdi yapılan menfur saldırı.
Duhok Valisi ALi Tetar, konuşmasının bir bölümünde menfur saldırının iki ülke halkları arasındaki kadim kardeşlik hukuku ve ticari ilişkileri de hedefleyen bir saldırı olarak da okunmasının gözardı edilmemesi gerektiğini, salt bir soygun ya da cinayet olarak da basite indirgenmeyecek kadar ciddi ve infial uyandıran bir saldırı olduğunu, saldırının işlendiği toprakların yetkililerinin bütün bu şüphe uyandıran olasılıkları da göz önünde bulundurarak, saldırının önünün arkasının bütün yönleriyle derinlemesine irdeleneceğinden hiçbir şüphe duymadıklarını söyledi.
Canlı yayınlanan karşılıklı açıklamaların ardından, mülki idare amirlerinin eşliği ve Gümrük İdare Amiri İbrahim Khalil'in refakatıyla taziye ziyaretimizi gerçekleştirdik.
Kapıdaki karşılamada; Rekan Aşiretinin lideri Muhammet Kalhi ağa ile diğer aile büyüklerinin üzüntülü halleri bizleri derinden etkiledi.
Ancak bu üzüntülerini ve olaya olan tepkilerini, başsağlığı ziyareti için gelen misafirlerine göstermemeye çalışmaları, misafirlerine gereken ihtimamı göstermeleri hiç dikkatimizden kaçmadı.
Değerli okurlarım, bu elim olayın arka planında ne olduğunu bilmiyorum ama tek bildiğim şey, sebep ne olursa olsun bizim kültürümüzde kadına, heleki yanındakilerin yardımıyla ancak arabaya binip ya da inmek zorunda olan yaşlı iki kadına kurşun sıkmayı geç, el bile kalkmaz. Yaşlı kadını dahi katleden bu kurşunların örf ve adetlerimize sıkıldığını unutmamak gerektiğini düşünüyor ve bu tip olayların bir daha yaşanmaması dileğimin yanında; kalleş saldırının bütün yönleriyle ortaya çıkarılması, olayın cerayan ettiği günden beri aynı hisasiyet ve üstün bir sorumluluk duygusuyla konunun bütün yönleriyle araştırılıp, ortaya çıkarılması hususundaki ısrarıyla Sayın Valimiz Mahmut Demirtaş, Cumhuriyet Başsavcılığımız ve kolluk kuvetlerinin en kısa zamanda vicdanları rahatlatacak bir sonucu elde edeceklerinden hiçbir şüphe duymuyorum.
Bu vesileyle merhumlara birkez daha Allah'tan rahmet, kederli aileleri, yakınlarına başsağlığı ve sabr-ı cemil diliyorum
Yazının Kürtçesi
Piştî ku em bi xemgîniyek mezin ji êrîşa hovane ya rojên borî agahdar bûn, ronahiya yekem a sibehê dema ku me li nexweşxaneyê bêhna xwe girt xwe nîşan da.
Van roniyên serê sibê helwesta bi rûmet a xizmên şehîdan ji me re eşkere kir, ku em ê sebrê li wan bidin. Piştî ziyareta nexweşxaneyê, piştî nimêja înê wek platforma STKyên Mêrdînê, me bi daxuyaniyeke çapemeniyê êrîş şermezar kir û xemgîniya mezin a di nav civakê de hatiye jiyîn bînin ziman.
Waliyê Mêrdînê Mahmut Demirtaş, Fermandarê Cendermeyan Îdrîs Tataroglu, Midûrê Emniyeta Mêrdînê Mahmut Karadayi û ekîbên hiqûqê yên di bin banê wan da ji bo ku kiryar bên girtin gelek xebat kirin, em jî wek Platforma STK ya Mêrdînê ku ji 61 rêxistinên sivîl ên sivîl pêk tê. li Mêrdînê tevdigeriyan, hewl dida erka me pêk bîne. Di encama vê hewldanê de girtina kiryaran di demeke kin de hinekî rehetî xist dilê her kesî.
Paşê, wek platformeke NGO; Amadekariyên çûna Iraqê bo parvekirina xema malbatên dilgiran ên Duhokê û serdana sersaxiyê dest pê kir.
Piştî amadekariyên ku hatin kirin, em ketin rê. Bi berçavgirtina cewher û giringiya serdanê li ser rêya Iraqê; Hem di Deriyê Sînor ê Xabûrê û hem jî di Deriyê Gumrika Halîl Îbrahîm de em bi hêsanî ji deriyên sînor derbas bûn.
Weke şande me yekem serdana xwe bo Îbrahîm Xelîl ku berpirsê Deriyê Gumrika Halîl Îbrahîm e û di heman demê de rêveberê sivîl e kir.
Îbrahîm Xelîl ku li ber derî bi germî pêşwazî li mêvanên xwe kir, xemgîniya xwe ya ji ber bûyerê anî ziman.
Paşê, bi eskortên tayînkirî re; Me li meqamê Waliyê Duhokê Elî Teter ziyaret kir. Walî Teter ku li ber deriyê buroyê bi wekîlên xwe re pêşwazî kir, Walî Teter ji bilî xemgîniya xwe ya ji ber êşên ku hatine jiyîn anî ziman, diyar kir ku di navbera her du welatan de zagoneke kûr a biratiyê heye û dijminatiya li hemberî wan ji bîr nekirine. wan di dema koça sala 1988 de, û got ku ev êrîşa xemgîn dê bandorê li qanûna biratî û têkiliyên bazirganî yên di navbera her du welatan de neke.
Ev e; Ji bilî zagona biratiyê ya di navbera gelên tirk û kurd de, zagona kevnar a xwedî heman bawerî û erdnîgariyê ye, têkiliyeke din a girîng a ku divê neyê paşguhkirin, têkiliyên bazirganî bûn. Dikare weke êrîşeke ku hem pira samîmî ya dostaniya di navbera welatan de, hem jî yasaya dil, îman, bi kurtî biratiya di navbera gelan de, hem jî bazar û têkiliyên bazirganî yên Iraqê ku ji bo Tirkiyeyê deriyekî gelekî cidî ye ji bo hinardekirinê, ji xwe re dike hedef. salane di navbera 13 û 15 milyar dolaran de êrîşeke hovane.
Parêzgarê Duhokê Elî Tetar di beşeke axaftina xwe de diyar kir ku divê ev êrîşa hovane weke êrîşeke ku qanûna biratiya kevnar û têkiliyên bazirganî yên di navbera gelên her du welatan de dike hedef neyê girtin û weke êrîşek neyê dîtin. bi tenê dizî yan jî kuştin., got ku rayedarên herêmên ku êrîş lê hatiye kirin, van hemû îhtîmalên bi guman li ber çavan girtine, gotin ku gumana wan nîne ku hemû aliyên pêşî û paşiya êrîşê bi kûrahî werin lêkolînkirin.
Piştî weşana zindî ya daxuyaniyên hevdu, me li gel waliyên herêmê û bi Serokê Rêveberiya Gumrikê Îbrahîm Xelîl re serdana sersaxiyê kir.
Em ji xemgîniya serokê eşîrê û mezinên din ên malbatê pir bandor bûn.
Lê belê ji bala me derneket ku wan hewil da ku sersaxiyê ji mêvanên xwe re negirin û baldariya pêwîst nîşanî mêvanên xwe dan.
Xwendevanên delal, ez nizanim li pişt vê bûyera trajîk çi heye, lê tiştê ku ez dizanim ev e ku di çanda me de, sedem çi dibe bila bibe, di çanda me de ne mimkûn e ku jinek, bi taybetî jî du pîrejinên ku neçar in gulebaran bikin. bi alîkariya kesên din bikeve an ji erebeyê. Bi baweriya min divê em ji bîr nekin ku ev guleyên ku pîrejinek jî kuştine, ketine nav urf û edetên me û ji xeynî vê daxwaza min ku carek din bûyerên wiha neqewimin; Gumana min tune ku Waliyê me yê birêz Mahmut Demirtaş, Serdozgeriya Komarê ya me û hêzên hiqûqê bi israra xwe ya ku êrîşa xiyanetê bi hemû aliyên xwe ve eşkere bike, wê bigihêje encameke ku wijdan rehet bike di zûtirîn demê de. Divê mijar ji roja ku derketiye ve bi heman berpirsyarî û berpirsyariyê di hemû aliyan de bê lêkolînkirin û eşkerekirin.