diorex
ARTUKBEY

Kürtçe'nin lehçeleri: Kurmançça, Soranice, Gorani (Kurmançki)

  • 20.10.2024 07:55
Kürtçe'nin lehçeleri: Kurmançça, Soranice, Gorani (Kurmançki)

Kurmançça

Kurmançça veya Kuzey Kürtçesi, İran dillerinin Kürt dilleri alt kolunda yer alan bir dildir. Kürtler tarafından en fazla konuşulan dildir. 

Türkiye'nin Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van illerinde, kısmen de Adana, Ankara, Ardahan, Aydın, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Gümüşhane, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kars, Kayseri, Kırşehir, Konya, Malatya, Manisa, Mersin, Osmaniye, Sivas, Tunceli, Yozgat gibi illerinde konuşulmaktadır.

Irak'ın Duhok, Erbil, Kerkük, Süleymaniye, Şengal gibi illerinde konuşulmaktadır.

İran'ın Horasan, Urmiye, Hoy, Miyanduab, Bukan, Mahabad, Salmas, Maku, Nakade, Piranşehr, Serdeşt, Şahindej, Takab, Uşnu ve Siyahçeşme gibi illerinde konuşulmaktadır.

Suriye'nin Afrin, Halep, Kamışlı, Kobani gibi illerinde konuşulmaktadır.

Sorani

Soranice veya Orta Kürtçe Hint Avrupa dil ailesinin Kuzeybatı Hint-İran dilleri grubundan olan bir Kürt dilidir. Soranicenin yazımı için çoğunlukla Arap - Fars alfabesi kullanılır. Son zamanlarda Kürtçede Latin alfabesine geçme teşebbüsleri de olmuştur. Bu lehçede yazılı kaynak nispeten çoktur.

Soranice daha çok Irak ve İran'da konuşulmaktadır. Irak'ta nüfusun 1/4'ü Soranice konuşmaktadır. Soranice, Irak'ta daha çok Erbil, Süleymaniye ve Kerkük'te konuşulmaktadır. Bunun yanında Irak'ta Duhok'taki Kürtler ve Şengal'deki Yezidiler tarafından Kurmanci konuşulmaktadır. Fakat Irak'ta Kürtler'in çoğu Soranice konuşabilmektedir. İran'da ise Soranice daha çok Batı Azerbaycan, Kirmanşah ve Kürdistan vilayetlerinde konuşulmaktadır.

Kırmançki, Gorani

Kırmançça veya Kırmancca veya Kırmanca (Kırmançça: Kırmancki / Kirmanckî, Kırmanci ) Zazacanın bir diğer adıdır. Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanın bir şivesi veya lehçesi olan Kuzey Zazaca için de kullanılmaktadır. Kırmançlar tarafından kullanılır. Alevice, Dersimce (Dersimki), So-Bê, Zonê Ma («bizim dil») olarak da bilinir. Diğer yörelerde ise Dımıli/Dımılki, Kırdki ve Zazaki gibi isimler kullanılmaktadır.

Kırmançça, Türkiye'de yaklaşık 140.000 kişi tarafından, Tunceli ilinin merkez, Hozat, Nazımiye, Pülümür ve Ovacık ilçeleri, Erzincan ilinin merkez ve Çayırlı ilçeleri, Gümüşhane ilinin Kelkit ve Şiran ilçeleri, Elazığ ilinin merkez ve Karakoçan ilçeleri, Bingöl ilinin Kiğı ve Karlıova ilçeleri, Muş ilinin Varto ilçesi, Sivas ilinin Zara, İmranlı, Kangal ve Divriği ilçeleri, Erzurum ilinin Hınıs ve Tekman ilçelerinde konuşulmaktadır.

 

Editör: Neslihan Özkan

Yorum Yaz