Gercüş Köyleri Kürtçe, Süryanice ve Türkçe isimleri

Batman'ın Gercüş ilçesinde bulunan Köylerin Kürtçe ve Türkçe isimleri. Bajarok û gundên li gercos. Gund û mezrayên Gercos köy ve mezraları.

Yanlış olduğunu düşündüğünüz veya eklemek istediğiniz köylerin ismi için lütfen yorumunuzu yazınız...
Navê Gund Û Mezrayên Gercos'e

1928   : Gercüş / Gercos (Batman'ın ağaları ile meşhur ilçesi)

Gercüş ilçesinin ismi Kercos/Gercos şimdiki Akburç (Kalegercüş) köyünden geldiği bilinmektedir.  Arapça Cawz `ceviz` sözcüğünden geldiği iddia edilidği gibi Süryanice’de `Sığınak` anlamına gelen g(c)aws’dan geldiği de anlatılır. Kürtçe, Arapça ve Türkçe'de kullanılan çevşen kelimesi de Süryanci'den geldiği ileri sürülmektedir.

 

Bağlıca köy - 1928 : Mideylib   

Eymir köyü - 1941   : Çalan  

Koyunlu köy - 1928   : Bakolin

Dereli - 1941   : Bahavi

Gökçe köy - 1941   : Gundemihi

Yayladüzü köy - 1928   : Gundik

Kantar köy - 1928   : Kantar

Tepecik köy -   1928   : Hoskan / Hoska

Kışlak köy -   1928   : Zivinge

Doruk köy -  Qesrik, 1928   : Kasr

Kayapınar bld -   1928   : Aynkef

Bağözü köy -   1941: Hiro, Xirro

Taşçı köy -   1928   : Basyat

Yenice köy - 1928   : Nunib / Nunub

Sapanlı köy -  Babnirê, 1928   : Babinnîr

Kömürcü köy -  Silêbinê, 1928   : Silipîn

Hisar bld -   Hesar, 1928   : Hisar

Geçit köy -  Himêdiye, 1928   : Hamîdî

Aydınlı köy   - Qamarinê, 1928   : Kamarin

Konak - 1928   : Kasrik

Mağaralı – Berxadirej,  Beredirşi

Kırkat köy   - 1941   : Kelyat,  Kırkat

Boğazköy  - 1928   : Bagas - bagasê

Karalan köy   - Qarmut,  Kirmute

Rüzgarlı köy   - 1928   : Baglat

Life Köyü - 1928 : Mardinlife

Kayalar köy   -  1928   : Berlat

Yüceköy - 1928   : Balan - balanê

Yolağzı köy   2011   : Derindbê

Kozlu köy   - 1928   : Cümeylin

Yassıca köy   - 1928   : İrmûni -  Êrmûnê

Kesiksu köy   - 1928   : Narqatin

Başarköy köy  - Êdawa 1928   : İrdeva

Başova köy   - 1928   : Gulikan

Akburç köy   - Kalegercüş  1928   : Kalegercos

Gürbüz köy   - 1946   : Harbeta  - xirbetê

Düzmeşe köy   - 1928   : Havrî - Hawrê

Arıca köy   - 1928   : Kefrî,  Kafra Tajdin

18. yy ortalarında yaşayan ve Dekşuri aşiretinin kurucusu sayılan Tajdin Ağa Kefrî’nin köyüdür. Süryanilere ait olan Mor Aho Manastırı halen işler haldedir.

Özler köy   - 1946   : İlöz, İloz

Akyar köy   - 1928   : Mervani

10. YY’da bölgede egemen olan Mervanlı beyliğinin merkezi konumunda olan bir köydü.

Sargın köy   - 1928   : Pepar - Pêparê

Yamanlar köy   - Erdi

Kavak – 1941 :  xirbe ismaîl

Çukuryurt köy   -  1928   : Binkelb -İbnkelbê

Aşita – 1941 : Aşita

Gönüllü köy - 1928   : Derdilê

Çiçekli köy   - 2011   : Şiferê

Seki köy  - 1946   : Harabenna - Xarabbena

Koçak köy  - 2011   : Kerkinnê

Gökçepınar köy - Êsê

Ardıç köy -   1928   : Acîb - ecibê   

Serinköy köy   - 2011   : Xirbêmerci-Merci

Nurlu köy   -  Dêrkufon-Derikfan- Deyrô Kfone - Aziz Yuhanna Kfone

 Aslen Atinalı olduğu rivayet edilen Mor Yuhanna d’Kfone 4. yy’da Mor Awgin’in müridi olmuş ve onun ölümünden sonra Tur Abdin’deki manastırları yönetmiştir. Bu köyde bulunan türbesi yüzyıllar boyunca Süryaniler için ziyaretgâhtı.  

Kaynarca - 2011   : Bîrikê

Güzelöz köy - 1928   : Bîdar, bêdarê

Vergili köy  - 1928   : Becirman

Seyyid Bilal Becirmani türbesi bu köyde bulunur. Bu zatın soyundan gelen seyyidler Batman ve çevresinde ikamet eder. 13. yy’dan beri vergiden muaf olan seyyid köyüne Cumhuriyet döneminde Vergili adı verilmiştir. Köyde yılda bir kez zewe adı ile türbe alanında panayır şeklinde bir anma programı düzenlenir.

Yakıtlı köy   -  Hermêsê

Dereiçi köy   - 2011   : Bilexş

Aydınca köy - 1928   : Seyyara  

Çalışkan köy   - 1928 : Heştuvan  

Poyraz köy   - 1928   : Berdahol

Kutlu köy   - 1928     :  Batergiz

Dereli köy - 1928      : İzdara

Yemişli köy - 1928   : Bodikan

Cevizli köy   - 1941   : Busince  

Ulaş köy   - Zêliyê

İlçenin en güzel köylerinden biri olan köyün tarihi M.Ö’ye dayanmaktadır. Tarihi kalıntılar üzerine kurulan köyde beş ayrı pınar bulun maktadır. Köyün Muhtarı Mehmet Nuri Güneş’dir.

Zeliye’nin tarihi geçmişine baktığımızda köy arazisinin, o zamanlar Tılşeirli Ramo(Ramazan) diye bilinen birine ait olduğu söylenmektedir. Rivayete göre Ramo, köyü dönemin iki önemli aşireti olan Dılmémıka ile Alıka aşiretlerine birden sattığı ve Suriye dolaylarına kaçtığı söylenir. Aşiretlerin durumun farkına varmasından sonra iki aşiret arasında gerilimler yaşanmış ve sonu ölümlere varan çatışmalar olmuştur. Daha sonra aşiretlerden temsilciler Suriye’ye giderek Ramo’yu bulmuş ve gerçeği öğrenmişlerdir. İki aşiret gerçeği öğrendikten sonra bir araya gelerek anlaşmışlar.

Anlaşma sonucunda Dılmémıkalılar para vererek köydeki toprağın tamamına sahip olmuşlardır.
Köyün tarihine baktığımızda arazinin yeni arazinin yeni sahiplerinin Dılmémıkalılar aşiretine mensup, Midyat’ın Helexe Mala Xelit (Narlı), Kevırze (Altıntaş), İdil’in Kefsure (Dumanlı) adlı köylerinden gelen ikisi kardeş olmakla beraber kökenleri Doğubeyazıt’a kadar uzanan bir kaç akraba bu araziye gelerek yerleşmiş ve evler yapmışlardır.
Zeliye isminin bölgedeki pınarlarda daha önce bulunan Sülük (Zeli)’den geldiği iddia edildiği gibi Süryanice’de bereketli anlamına da geldiği düşünülüyor. Köyün yerleşimine baktığımızda evlerin bir tepenin iki yakasına eyeri andırır biçimde dağıldığı için Kürtçe’de eyer anlamına gelen zin den türediği söylenir.

NÜFUS YAPISI: Köy nüfusunun yıllara varan dağılımını incelediğimizde ekonomik kaygılar ve 90’lı yıllardaki olaylardan kaynaklı göçler yüzünden köy nüfusunun sürekli azaldığını ve daha önceleri çevre köyler arasında en kalabalık köy konumunda olmasına rağmen şimdi bu özeliğini kaybetmiştir. Köy nüfusunun büyük çoğunluğunu yaşlılar oluşturmaktadır. Bunun en önemli nedeni gençlerin iş olanaklarının azlığından dolayı batıya göç etmeleri gelir. 80’lerde 1000 aşan nüfus şu anda 500-600 civarındadır.

SOSYAL YAŞAM: Anadolu’nun çoğu yerinde görüldüğü gibi Zeliye Köyünde de ataerkil (baba egemenliği) bir aile yapısı mevcuttur. Baba tek karar belirleyicidir. Genelde tek eşlilik gürüldüğü gibi kısmi olarak çok eşliliğe de rastlamak mümkündür. Çok eşliliğin temel nedenlerinden biri ilk eşinden çocuğunun olmayışı yâda erkek çocuğunun olmaması gelir. Ayrıca eskiden ailelerin durumlarının kötü olmasından dolayı babaların kızlarını varlıklı kişilere verme isteğinden de kaynaklanmaktadır. Evliliklerin geneli akrabalar arası evliliktir.
Köyde düğünler için çeşitli etkinlikler. Düğünler genelde Cuma günleri başlayıp Pazar akşamı sona erer. Hem erkek evinde, hem de kız evinde çeşitli hareketlilikler görülür. Genelde asıl hareketlilik erkek evinde görülür .Düğünlerde yöreye ait halk oyunları oynanır ve çoğunlukla çalgılı olur.

Cenazelerde de düğünlerdeki katılımın aynısı olur. İmam tarafından duyurulduktan sonra defin için köylüler bir araya gelirler. Köyün kenarında bulunan ve içinde Allah Dostlarına ait olduğu bilinen mezarlıkların (hicre) da içinde bulunduğu mezarlıkta mezarı gençler kazar. Taziye köyde köy muhtarı Mehmet Nuri Güneş’in girişimleri yapılan iki katlı taziye evinde gerçekleşir. Bayanlar için de taziye evinin alt katı müsaittir. Taziyeye gelen misafirlere yemek ve çay ikram edilir. Bu olay üç gün boyunca taziye bitene kadar devam eder.

EKONOMİK YAPI: Ulaş Köyü ekonomik bakımdan yönden dar gelirli bir köydür. Köyün temel geçim kaynağı bağcılık ve hayvancılıktır. Arazinin büyük bölümünün engebeli olması tahıl ekimini olumsuz etkilemiştir. Yeterli meranın olmayışı da hayvancılığa olan önemi düşürmektedir.
Tarım ürünleri yönünden köyün pek iyi durumda olduğu söylenemez. Yeterli tarım alanının olmayışı ayrıca son yıllarda kuraklık sorununda baş göstermesi, ürünlerde yeterli bir gelirin olmayışına neden olmaktadır. Köydeki en önemli tarım ürünü üzümdür. Köyde yetiştirilen üzümler yörede büyük üne sahiptir. Ancak bağcılıkta modern tarım teknikleri uygulanmadığından yıldan yıla üretim düşmektedir.

Son yıllarda fıstık başta olmak üzere ekilen meyve ağaçları da yenib ir gelir kaynağı oluşturmuştur.  
Köyün diğer bir geçim kaynağı ırgatçılıktır. Özelikle pamuk çapası,pamuk toplaması,fındık toplama belirgin olanlarıdır. Bu iş dönemlerinde köyde genç nüfus bulmak hemen hemen imkansızdır. Bunların dışında köyden dışarıya gidip çalışanlarda olmaktadır. Bu gidişler yurt içine ve yurt dışına çalışmalar şeklindedir. Köyde, Almanya, Fransa, İngiltere başta olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerine çalışmak üzere gidenler olmuştur. Yurt içinde ise genelde Edirne, İstanbul, İzmir, Antalya v.s illerdir.

KÖYDE SAĞLIK DURUMU: 1970’li yıllarda açılan sağlık ocağı köye ve çevre köylere hizmet veriyordu. Yaklaşık 35 yıl hizmet veren sağlık ocağı 90’lı yıllarda köyde oluşan kaos ortamından dolayı kapanmış ve bir daha açılmamıştır. Köylülerin tüm uğraşlarına rağmen devlet gereken ilgiyi göstermemiş ve onarılmamakla beraber başka bir hizmet içinde kullanılmasına izin verilmemiştir. Köy sağlık ihtiyaçlarını kendi imkanlari dahilinde veya ilçe sağlık ocağıyla il devlet hastanesinden karşılamaktadır.

KÖYDE EĞİTİM: Bölgede okulun ilk açıldığı yerlerden biri Zeliye Köyüdür. Dönemin muhtarı Ahmet Arslan’ın girişimleri ile açılan ilkokul uzun yıllar komşu köylerden gelen öğrencilere de ev sahipliği tapmıştır.