Tüketici haklarımızı ne kadar biliyoruz ?
Tüketici haklarımızı ne kadar biliyoruz ?
1985 tarihli Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 tane temel ve evrensel tüketici hakkı mevcuttur. Türkiye de bu bildirgeyi kabul eden ülkelerden biridir. Her tür mal ve hizmet üreten, satan, ithal eden: kişi kurum ve kuruluş buna uymak zorundadır. Bu Tüketici hakları aşağıda gösterilmiştir :
- Temel İhtiyaçların Karşılanması Hakkı: Barınma, ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanacak su bulma,haberleşme, ulaşım tüketicilerin en temel ihtiyaçlarıdır. Her tüketici, bu temel ihtiyaçların karşılanmasını talep edebilir.
- Sağlık Ve Güvenlik Hakkı: Satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin insan yaşamı ve sağlığı açısından kullanıcısına zarar vermeyecek durumda olmasıdır.
- Bilgi Edinme Hakkı: Tüketicinin mal ve hizmeti satın alırken doğru karar verebilmesinin sağlanması için tüketicinin gerekli bilgilere ulaşabilmesi ve zararlı, yanıltıcı reklamdan, etiketten, ambalajdan korunmasıdır.
- Eğitilme Hakkı: Tüketicinin hak ve çıkarlarını koruyabilmesi, tüketici bilincine sahip olması için eğitim kurumlarında eğitilmesidir.
- Zararların Giderilmesi Hakkı: Satın alınan mal veya hizmetten dolayı tüketicinin uğramış olduğu zararın giderilmesi, o mal veya hizmetin yeniden tüketiciye ulaştırılmasıdır.
- Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı: Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumunda ülke ve Doğal kaynakların doğru kullanımı ile çevrenin korunması, temiz ve sağlıklı bir şekilde gelecek nesillere bırakılmasıdır.
- Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı: Tüketiciye kıyaslama imkanı verecek çeşitte mal ve hizmetin en uygun fiyattan sunulması, satış sonrası her türlü teknik destek ve servisin tüketiciye ulaştırılmasıdır.
- Seçme Hakkı: Tüketicilerin çeşitli ürün ve hizmetlere istedikleri zaman ulaşabilmeleri anlamındadır. Rekabetin tam olarak işlemediği pazarlarda devlet aksaklıların giderilmesi için yapacağı düzenlemeler ile uygun kalite ve fiyatlarda mal ve hizmetlerin tüketicilere sunulmasını sağlamalıdır.
- Temsil Edilme, Örgütlenme, Sesini Duyurma Hakkı: Yukarıda sayılan hakların elde kullanılabilmesi, tüketicilerin haklarını koruyabilmeleri, mağduriyetlerinin giderilmesinde bir araya gelerek güç birliği oluşturmaları ve hükümetlerin ekonomik ve siyasi politikaların da dikkate alınma ve kamu kurumlarında temsil edilebilmesidir.
AYIPLI MAL VE HİZMET ALANLARIN NE GİBİ HAKLARI VARDIR?
- Satın aldığınız mal ve hizmetlerden belirli standartları bekleme hakkına sahipsiniz.
- Aldığınız mal-hizmette hiçbir ayıp olmamalıdır.
- Ambalajında , kılavuzunda yada reklamlarında belirtilen veya satıcının vaat ettiği özelliklere sahip olmalıdır.
- Mal-hizmet satın alırken sözleşme yapmadıysanız,satıcı ile olan her türlü konuşmanız sözleşme sayılmalıdır.
- mal-hizmet aldıktan sonra ayıplı olduğunu fark ederseniz; Satın aldığınız tarihten itibaren 30 gün içinde şu haklardan birine sahipsiniz.
- Ayıplı malın değiştirilmesini, Ödediğiniz bedelin iadesini, Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesini, Ücretsiz olarak tamirini talep edebilirsiniz.
- Eğer malın ayıbı gizli ise veya hile ile gizlenmişse, hakkınız 2 yıldır. Konut ve Tatil amaçlı Taşınmazlarda Zaman Aşımı Beş yıldır. Satılan malın ayıbı, tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılmaz. Ayıplı mal-hizmetten dolayı maddi veya manevi bir zarara uğramışsanız bu zararınızı, satıcı veya üretici veya ithalatçı karşılamak zorundadır.
- Sorunun çözümlenmesinde zorlansanız dahi, daha fazla çaba gösterin.
- Size zorluk çıkaran veya yardımcı olmayan satıcıya, Tüketici Örgütlerine, hakem heyetine, ilgili kuruluşlara gideceğinizi söyleyin, bu bile sorun çözümüne yardımcı olabilecektir.
- Haklı olduğunuza inanıyorsanız, hakkınızı aramak için her türlü yollara başvurun.
- Şayet hakkınızı aramazsanız sadece sizin zarara uğramanız değil, aynı zamanda tüketiciye saygılı olmayan satıcıyı ödüllendirmek ve başkalarının da benzer zararlara uğramasına sebep olmak anlamına gelebilir