Qezê’den Kızıltepe’ye

Kürtçede Kızıltepe’ye hep Qezê dedik, tıpkı Kızıltepe’de oturanların o dönem Mardin’e “Bajêr” demeleri gibi…

1975 yılıydı sanırım babam Kızıltepe’ye yıllık alış-verişini gerçekleştirmek üzere beni de bu sefer yanına alarak Qezê’ye götürecek ve ben de ilk defa sıkça söz edilen bu şehri görecektim. Yıllık alış-verişe Kürtler “Asûk” diyorlardı. Ben de bu “asuk” seferine eşlik ettim ve tabi ki çok sayıda dükkan görecektim, daha önce sadece bizim köyün dükkanını biliyorduk.

Ulaşım araçları fazla olmadığı için köylüler ancak yılda bir defa Qezê’ye gelirlerdi. Hala eski kuşaktan hayatta olup da köyde oturan Kızıltepe demez, Qezê der.

Seferin en heyecanlı tarafı benim için bir şeyler alınması ve öğleyin babamla beraber lokantaya gidip yemek yiyişimizdi. Köylüler genelde lokantalarda kebap yemezlerdi, belki biraz pahalı diye belki de bu yemek deyimleriyle “kodamanların” sınıfına hitap ederdi.

Zamanla kelimeler kavramlar değişir, buna bağlı olarak da isimler de değişebiliyor. Qezê de zamanla Kızıltepe olacak tabi ki.

1980’de Türkiye’de askeri darbe oldu ve ordu yönetime el koydu. O zaman orta birden orta ikiye yani bugünün deyimiyle 6.sınıftan 7.sınıfa geçeceğim. Bu kez Qezê’ye geliyorum okul okumaya ve artık kalıcı olarak burada yaşayacağım. Buradan da arkadaşlarım ve öğretmenlerim olacak. Yeni bir mekan ve burada biri diğerinden daha anlamlı hatıralar silsilesi…

Kızıltepe Ortaokulu’na kayıt yaptırdım, sınıfım 2-G yani 7.sınıf şimdiki adıyla. Yabancıyım henüz ve tek bir arkadaşım yok. Futbol topu beni yıllarca dostum olacak olan Latif Dağ ile tanıştırdı. İlk teneffüse çıktık, baktım birinin elinde top var, sektiriyor. Onun yanına gittim, futbolu oynayıp oynamadığımı sordu ve bu muhabbet halen süren ve sürecek olan dostluğa bizi götürdü. Artık yalnız değildim, Qezê ile aramızda bir köprü, değerli bir insan var: Latif Dağ. Dağ gibi dost…

Derken Orta Üç ve daha sonra Kızıltepe Lisesi…

Bu yıllarda Qezê’de bir lise, bir ortaokul ve dört tane de ilkokul hatırladığım kadarıyla. Mehmetçik, Atatürk, İnkılap ve Cumhuriyet ilkokulları…

Ortaokul’dan öğretmenlerimiz: Halim Demir, Vahit Güneş, İbrahim Bahçıvancı, Muzaffer Çamalan, Şevket Çelik, Kadriye Dilek, Bülent Tekin, Galip Belli, Yaşar Biçer, Necmi Ergün…Okul Müdürü Hamza Aydoğan, İdareciler Vahit Bıçak, Şükrü Eren… hatırlayamadıklarım beni affetsin. Bu hocalarımızla diyalogumuz devam etmektedir. Emeklerinden dolayı şükranlarımı belirtmek isterim. 

Lise hayatımızda hala Qezê’deyiz. Biraz daha büyüdük ve hayata daha anlamlı, daha farklı açılarla bakabilme yeteneğine sahip oluyoruz. Ortaokuldan bir çok arkadaş Kızıltepe Lisesi’ne kaydını yaptırdı ve ekip yoluna devam etmektedir. Ortaokulda iken yaş icabı da olsa gerek çok fazla gelişkin olamayan aramızdaki diyalog daha da sıkı bir hal alıyor. Herkes birbiri ile konuşuyor ve daha da yakınlaşıyor.

Arkadaşlarımızdan bir kaçını sıralarsak bizim sınıftan yine Latif, Hadi, Eyüp Ay, Remzi Yiğit, Abdulkadir Karadağ, Şükrü Ayyıldız… Bayan arkadaşlarımız Sevim Eser, Seher Kartal, Menzer Enez, sezer Karakoç…(Yazamadıklarım kusura bakmasın).

Diğer sınıflardan Kenan Tekin, Ahmet Öztürk, Mehmet Aksoy, Ahmet Irmak, Abdi Bozkurt, Latif Özanlak,  Abdulkadir Demir, davut Bozan…Bayan arkadaşlarımız: Zahide Aydoğan, Birgül ve Aynur Dündar, Hatice ve Nazife Mercan, Çiğdem Çakmak, Beyhan Özen…

Kızıltepe Ortaokulu’ndan Kızıltepe lisesine doğru yol aldığımız bütün bu güzel arkadaşlarımızla güzel hatıralarımız vardır. Belki bazen birbirimizi üzmüşüz de, affola!...

Çocukluk ve öğrencilik yıllarımızın geçtiği Qezê giderek Kızıltepeleşti. Artık naif hatıralarımızın olduğu mekanların çoğu yok, oyun oynadığımız, maç yaptığımız hiçbir alan kalmadı. Hatıralarımız beton binalar arasında kaldı hüzünlü bir şekilde.

Hatıralarımızın canlı olduğu Qezê’nin nüfusu 24 bin idi ama hatıralarımızın betonlara gömüldüğü Kızıltepe’nin nüfusu üç yüz bine varmıştır.

Kızıltepe’nin çarşısından geçen bizler artık insan tanıyamıyoruz daha doğrusu aşina sima bulmakta çok zorlanıyoruz. Eskiden 20 metre yüründüğünde on tanıdık insan bulurken şimdi parkın etrafını dolaşıyoruz oturacak bir yer, on dakika sohbet edecek bir dosta rastlayamıyoruz!!

Kızıltepe 1990’larda “terörle” mücadele gerekçesiyle boşaltılan ve yakılan köylerden çok göç aldı ve nüfusu üçe katlandı. Son 30 yıldır ise Kızıltepe çevre köylerden de sürekli gizli bir göç almakta büyüyen bir köye dönüştü desek abartı olmaz. Son olarak Suriye’deki savaştan kaçan on binlerce insanın da Kızıltepe’nin dengesiz kalabalığına ne yazık ki istenmeyen bir katkıda bulundu. Yanlış anlaşılmasın istenmeyen Suriyeliler değil, genel anlamda şehrin kaldıramayacağı bir kalabalıktan söz ediyoruz.

Göçlerle beraber Kızıltepe’de bir dizi sosyal sorunda ortaya çıkmış çünkü sosyal yapısı oldukça değişmiştir. Hırsızlık, kavgalar, yabancı madde bağımlılığı,  intihar vs…sosyal sorunların başında gelmektedir. Faizcilik, karşılıksız çekler ve asılsız iflas iddiaları şehrin ekonomik dengesini giderek bozmaktadır.

Çözüm için şehrin Sivil Toplum Örgütleri ve siyasi partiler, siyaset üstü bir platform gerçekleştirerek adım atabilirler. Ancak ne yazık ki hala bu konuda bir hareketlilik yok. Herkes sadece sitem ve şikayet ediyor.

Artık Qezê yok Kızıltepe var ne yazık ki! Giderek hantallaşan ve ağırlaşan bir Kızıltepe var ki  hizmete susamış. Belediye yönetimleri ağırlaşan Kızıltepe’ye hizmet edemiyor, nereden başlayacaklarını bilmiyor desek abartmamış oluruz. Şehrin hangi noktasına dokunursanız hizmet ister, altyapı, sosyal ve kültürel anlamda.

Belki belediye bir noktadan bir adım atabilir ama sadece sorumluluğu belediyeye yüklemek doğru değildir. Belediye meclisi belki çözüm üretmekte zorlanabilir, yetersiz kalabilir. Ancak Qezê’liler belediye çalışmalarını takip etmek, onu iteklemek ve doğabilecek yanlışlarının önüne geçmek için bir halk meclisi oluşturabilirler.

Yukarıda adlarını sıraladığım ve sıralayamadığım arkadaşlarım, çoğu bugün ülkenin değişik yerlerinde önemli mevkilerde görev yapmaktadır. Eminim ki onlar da hatıralarının hatırına Qezê’ye katkı yapmak istemektedir.

Haydi Qezê’liler çok fazla vaktiniz yok!

Saygıyla…