Özgür Müyüz?

İnsanlar özgür müdür? İnsanlar davranışlarında özgür davrandıklarını ileri sürebilirler mi? Özgürlük herkes için mümkün bir durum mudur? Yoksa insanlar eli kolu bağlı mı yaşarlar? Yoksa insanlar birilerine bağımlı bir şekilde mi ömürlerini tüketirler? İnsanların özgürlüğü/serbestliği nereye kadardır? Birileri özgürlüğü tadarken diğerlerinin esaret altında yaşamaları reva mıdır?

Sözgelimi bir yazar satırlarında her şeyi yazabilir mi? Bir şair dizelerinde her duyguyu işleyebilir mi? Bir düşünür aklına her geleni olduğu gibi söyleyebilir mi? Bir politikacı her mesele üzerine siyaset yapabilir mi? Bir öğretmen dersini dilediği gibi anlatabilir mi?

Sanırım bütün bu sorulara ne tam evet ne de tam hayır cevap verilebilir. Zira her yazar, şair, düşünür, politikacı veya öğretmen ya da başka biri aynı değildir. Kimi duygularını özgürce dile getirmek için uğraşır kimi de fikirlerini kendine saklar. Kimi hislerini açıkça ifade etme meylinde olur kimi de düşüncelerini dile getirmede sıkıntı yaşar. Herkesten aynı yanıtı almak maalesef mümkün değildir. Tarih boyunca bu böyle olmuştur. Öne çıkmak isteyenler canlarını ve yasakları çiğnemek için yüreğini ortaya koymuşlardır. Hayallerine ulaşmak için barajları yıkmışlardır. Haksızlığa karşı gelmişlerdir. Zulmü kabul etmemişlerdir. Sınırları zorlamışlardır. Ülkülerine kavuşmak için nice badireyi geride bırakmışlardır. Özgürlüklerini elde etmek için nice savaşa katılmışlardır. Yorulmuşlardır. Zahmete katlanmışlardır. Emek vererek bir yere gelmişlerdir. Bedel ödeyerek özgürlüklerini tatmaya çalışmışlardır.

Etliye sütlüye karışmak istemeyenler ise var olan düzene uymuşlar ya da kaderlerine razı kalmışlardır. Ağızlarını yormamışlardır. Suskunluğu tercih etmişlerdir. Adım atmak için harekete geçmemişlerdir. Bu cihette olanlar için olaylara karışma, bir haksızlığa karşı gelme gibi niyetleri olmamıştır. Günü kurtarma derdinde ve arzusunda olmuşlardır. Canlarına dokunmayan yılanı serbest bırakmışlardır. Etrafta olup bitene beş duyuyla duyarsız kalmışlardır.

O yüzden her insan tam tamına bir görevi yapamaz, bir eylemi gerçekleştiremez ya da bir söylemi beyan edemez. O yüzden her yazar her konuyu kaleme alamaz. Her şair mısralarında her duyguya yer veremez. Bir düşünce adamı her kulvarda tartışmaya giremez. Bir politika insanı her sözü olduğu gibi söyleme cesaretine sahip olamaz. Bir öğretmen ders anlatırken dersi gönlünce aktaramaz. Çünkü bu hayatta her insanı sınırlayan, zorlayan yahut durduran bir neden vardır.