Okullarda okutulmak üzere hazırlanan Kurdî kitabı üzerine birkaç eleştiri (1)

1) Kitabın kapağında  “yazar” kelimesinin karşılığı olarak “NIVÎSKAR” kelimesi kullanılmış. Kelime gramer kurallarına uygun.

a- Yazar kelimesinin karşılığı olarak “nivîser” ve “nivîsevan”  kelimeleri zaten varken bunun yerine yeni bir kelime üretmeye ne gerek var?

b- Nivîskar kelimesinin net karşılığı ‘yazar’ değil ‘yazıcı’ kelimesidir.

Belki bu kelimeyi mahkemelerde, noterlerde ve benzeri yerlerde çalışan ve işleri sadece gördüklerini ya da dinlediklerini yazmak olan katipler için kullanmak mümkün ve daha doğru olabilir.

2) Sayıların sonundaki “-ıncı/-inci” eklerinin karşılığı olarak Türkçedeki gibi nokta konmuş.

Kürtçede son yıllarda bu ekin karşılığı olarak Farsça kaynaklı olan ‘-emîn’ eki yaygınlıkla kullanıldı:  ‘Yekemin, duhemin, sêyemîn…’

Bu ekin halk arasında şu şekilde kullanıldığını görüyoruz:  

-Beşa 1ê

-Zarokê 2yan/2yê

-Roja 100î

-Dara 1000î...

Yukarıdaki resimde Türkçenin ilgili kuralı taklit edilmiş.

Bence en doğrusu ve uygunu halk arasında kullanılan şeklidir. Zaten var olan ve kullanılan bir yapı dururken illa ki Farsça’dan veya Türkçe’den bir kural almanın mantığı acaba nedir?

3) Kürtçede iyi dilek temenni eden bir sürü kelime ve kalıp ifade var.

Ancak son yıllarda bu hazine adeta çöpe atıldı ve teşekkür için sadece ‘sipas’ kelimesi kullanılır oldu.

Bu kelime elbette ki kullanılsın, buna herhangi bir itirazım yok. İtiraz ettiğim şey, bu zengin kültürün çöpe atılmak istenip yerine sadece tek bir kelimenin konmasıdır.

Bu parçadaki çocuklardan birisi ‘gelek sipas’ derken diğerleri şu ifadelerin bir veya birkaçını kullanabilirdi:

 -Malî ava

-Mala te ava

-Ê welle

-Xwedê ji te razî be

-Rehmet li mirîyên te

4) Kitabın 11. Sayfasında “roj baş” tabiri kullanılmış.

‘Roj baş, êvar baş, dem baş’ gibi kalıplara ne halk arasında ne de hiçbir klasikte rastlamadım.

Bu kalıpların son yıllarda Türkçe’den türetildiğine ve popüler kültürün etkisiyle hızla yayıldığına inanıyorum. Halk arasında sıkça kullanılan bir sürü kalıp var:

-Dem xweş,

- Ev dema te xweş

- Çaxê te bi xêr

-Xwedê rehetîyê bide