Mardin Vatandaş Karnesi

MARDİN VATANDAŞ KARNESİ

4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 3 ncü maddesinin (e) bendinde Tüketici ve (g) bendinde ise Sağlayıcı şöyle tarif edilmiştir.

Tüketici : Bir mal veya hizmeti ticari ve mesleki olmayan amaçlarla edinen , kullanan veya yararlanan gerçek yada tüzel kişi’dir.

Sağlayıcı : Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.

Bu tariflerden sonra Mardin Vatandaş Karnesinin tüketici ve sağlayıcıyla ilişkisini izah etmeye çalışacağım.

18 Eylül 2012 tarihinde Mardin Kent Konseyinin düzenlemiş olduğu toplantıda; İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün Mardin’de gerçekleştirdiği Stratejik Yerel Yönetişim Projesinin açıklandığı ve tartışıldığı,  toplantı raporunun çarpıcı özelliklerinden bir kaçını  okuyucularımızla paylaşmak istiyorum.

Raporda Vatandaş karnesi şöyle tarif edildi. Kamu hizmetlerinin performansı hakkında hizmet kullanıcılarının değerlendirmelerine dayanan kamuoyu anketleridir.Açıklamaya dikkat edilecek  olursanız,  tüketici  ve  sağlayıcı  tariflerinin   örtüştüğünü   görürüz    yani Vatandaş = Tüketici ve kamu hizmeti sunan kuruluşlar  =  Sağlayıcı ‘dır.

Bu projede Mardin il merkezi 8 bölgeye ayrılmıştır.  Vatandaşın kamu kuruluşlarından aldığı hizmetlerden memnun olanların yanında memnun olmayanların daha fazla olduğu görülmüştür.

Sosyo-ekonomik durum ve yaşam kalitesi bakımından hane halkı aylık gelir ortalaması 1250 TL. olup, yoksulluk göstergesine göre yoksul hane oranı % 64,7 ‘dir. Yani Mardin merkez nüfusun  % 64,7 si yoksuldur. İşsizlik oranı ise % 24’tür. (Türkiye ortalamasının çok üzerindedir.)

• 2010 yılı adres kayıt verilerine göre okuma yazma bilmeyenlerin oranı % 22
• Vatandaşların büyük çoğunluğu devlet hastanelerinden yararlanmakla birlikte hastanede çok bekliyoruz diyenlerin oranı  % 45,
• Hanelerin ilköğretim ve ortaöğretime giden öğrencileri  olduğunu söyleyenlerin oranı
%   63 (Mardin’de genç nüfus hayli yüksek)
• Okullarda en az haftada bir dersi boş geçiyor  diyenlerin oranı % 43-50,
• Mardin’de çocuk büyütmek için iyi bir şehir olmadığını söyleyenlerin oranı % 32,5,
• Yaşlılık dönemini geçirmek için iyi bir şehir olmadığını söyleyenler 31,5,
• Engellilerin rahat yaşayamayacağını söyleyenler % 69,
• Mahallelerini güvenli bulmayanların oranı %27,2,
• Buna rağmen Mardin’de yaşamak istiyorum diyenler %70 civarındadır.

Diğer hizmetler ile ilgili verilen cevaplar ise, şöyledir.

• Mardin’deki yol ve kaldırımlar ile ilgili, araç yollarının tamir edilmesi gerekir diyenler % 86, Kaldırımların tamir edilmesi gerekir diyenler % 81,
• Araç park sorunu vardır diyenlerin oranı  % 80,
• Kaldırımlar  araçlar tarafından işgal ediliyor diyenlerin oranı  % 75,
• Kaldırımlar yayalar için uygun değil diyenlerin oranı %66,
• Ayda en az 1-2 defa su kesintisi oluyor diyenlerin oranı % 73,
• Şebeke suyunun fiyatı yüksek diyenlerin oranı % 37 (halkın yarısından az),
• Elektrik en az ayda 1-2 defa kesildiğini söyleyenlerin oranı  % 78,
• Elektrik kesintilerinden haberdar edilmediklerini söyleyenlerin oranı % 81,
• Sokaklarda aydınlatma yetersiz diyenlerin oranı % 47,
• Sokağında sivrisinek var diyenlerin oranı % 71,
• Sokağında bazen çöp toplanmıyor diyenlerin oranı % 52,
• Yeterli büyüklükte yeşil alan  yok diyenlerin oranı % 89,
• Parkların yeterli temiz ve bakımlı olmadığını söyleyenlerin oranı 46,

Söz konusu anket çalışmalarında  Mardin merkezdeki bölgeler arasında da büyük dengesizlikler olduğu gözlenmektedir.

• 1.bölgede (İstasyon, ofis mahalleleri) yoksulluk sınırında yaşayanların oranı % 87 (il ortalaması  % 64,7),
• 3.bölge (Cumhuriyet,  Diyarbakır, Çabuk, Eminettin mh) yoksulluk oranı % 83,
• 4.bölge (Saraçoğlu, yeni kapı, Necmettin mahalleleri)  yoksulluk oranı % 82,
• Bu sıralamayı 5,6,7 bölgeler sıralanırken en iyi gelir düzeyine sahip olan 2,bölge (Yenişehir mh) ve 8, bölge (13 Mart mah.) dir.

Vatandaşlar kentin en önemli sorunların  ilk sıralarında Yol-kaldırım yapım ve bakımını, çöp ve temizlik hizmetleri, trafik-ulaşım, yol-kanalizasyon ve su sorunları olduğunu söylemişlerdir

“Son bir yılda belediye veya Valilik kurumlarından aldığınız hizmetlerle ilgili herhangi bir talep, şikayet öneri veya bilgi talebinde bulundunuz mu?” sorusuna Evet diyenlerin oranı % 15 (çok düşük bir oran) Burada halkın demokratik pratiklerine bakıldığında Mardinlilerin Yönetime katılma talebinin az olduğu görülmektedir. (yukarıdaki oranlara baktığımızda memnuniyetsizlik çok yüksek ama kurumlardan hizmetlerin iyileştirilmesi konusunda talepler çok az yani halkın tabiriyle biz çok eleştiriyoruz.)

Bu anket sonuçları tamamen Mardin merkez ilçesi içindir, acaba ilçelerde dahil edilse nasıl bir sonuç çıkar. Umarız benzer araştırma ilçeler içinde gerçekleşir. Böylece Kurumların hizmet kalitesi ortaya çıkacağı gibi vatandaşın da hizmetlerden yararlanma bilinci oluşacağını düşünüyorum.

Sonuç olarak; Belediye, Valilik kurumları yani devlet kurumları hizmet üreticileri olduğuna göre vatandaş ise Tüketicidir. Biz tüketiciler olarak hizmet beklediğimiz kurumlardan yeterince yararlanabiliyor muyuz? İstediğimiz hizmeti alamadığımız zaman yasal haklarımızı kullanıyor muyuz,yoksa sadece eleştiriyor muyuz? Bilinçli Tüketici yasal çerçevede hakkını arayan kişidir.

Musa ÖZTÜRK

Mardin Tüketici Koruma

Dernek Başkanı