Kilo Vermek Mümkün mü?
Unutmayalım ki; ‘Ne yediğini bilmeyen sağlıklı beslenemez’. Diğer bir deyişle; ‘Ne yiyorsanız O’sunuz’
Aşırı kilolu olma hali diye tanımlayabileceğimiz obezite birçok sağlık sorununa yol açmaktadır. Obezitenin kendisi de başlı başına bir hastalıktır. Her önemli hastalık gibi mutlaka tedavi edilmelidir.
Obez bireylerde yağ hücrelerinin sayısı ve hacmi artmıştır. Yağ dokudan salınan çok sayıda önemli hormon ve benzeri salgıların metabolizması bozulmuştur.
Oluşan hormonal direnç mekanizmaları sebebiyle kilo alımı kısır döngüye dönüşmüştür. Obez bireylerde; sürekli olarak daha fazla kilo alımı gerçekleşirken, kilo vermek de giderek zorlaşmaktadır.
Yükselen kan şekeri doku ve organların yapısında yaygın bir bozulmaya yol açmaktadır. Bir taraftan karaciğer ve kas gibi önemli doku ve organlarda yağ birikimi olurken bir taraftan da kalp-damar sistemini, beyne giden önemli damarların işleyişini bozacak yağ birikimleri gerçekleşmektedir.
"Ölüm riski artışı söz konusu"
Bütün bunların sonucunda; diyabet, kalp-damar hastalıkları, kalp krizi, yüksek tansiyon, inme-felç gibi ölümcül hastalıkların riski giderek artmaktadır. Bütün bu hastalıkların toplumda görülme sıklığının giderek artmasında asıl etken obezite sıklığı artışıdır. Ayrıca istendiği halde çocuk sahibi olunamaması, pıhtılaşma bozuklukları, kolesterol yükseklikleri ve benzeri birçok hastalıkta obezitenin önemli payı vardır. Kısaca özetlediğim bu korkunç tablonun sonunda organ yetmezlikleri veya çoklu organ yetmezliği tablosu ile beklenen yaşam süresinin azalması ve erken ölüm riski artışı söz konusudur. Karşımızdaki korkunç gerçekler bizi obezite tedavisine, yani kilo vermeye mecbur kılmaktadır.
Kilo vermek zordur ama imkânsız değildir. Öncelikle kilo alımına yol açan faktörler iyi bilinmeli ve etkili önlemlerle kilo alımı durdurulmalıdır. Daha sonra sağlıklı beslenme ve hareketlilik sağlanarak, bütün bu değişiklikler yaşam tarzına dönüştürülmeli, süreklilik kazandırılmalıdır. Bu sayede aşamalı olarak, az miktarda ve uzun sürede kilo verilmesi hedeflenmelidir. Kısa sürede yüksek miktarda kilo vermeyi öneren tavsiyeler sağlığı bozacak, bazen ölümcül risk oluşturabilecek, bunlara karşılık devamı mümkün olmayan mahiyettedir. Kilo alımı nasıl ki bir anda olmuyor, aşamalı olarak, zaman içinde gerçekleşiyorsa, sağlığın korunması için kilo verilmesi de aynı usulle olmalıdır. İdeal kiloya ulaşana kadar sabır gösterilmelidir. Sonrasında ise aynı uygulamalar yaşam boyu devam ettirilmelidir. Sürekli kilo takibi bu açıdan oldukça önemlidir.
Katkısız gıdalar tercih edilmeli
Obezite çok kısaca, alınan enerjinin ihtiyaç duyulan enerjiden fazla olması ve enerji fazlasının sürekli olarak yağ dokusu şeklinde depolanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple alınan enerji miktarını kontrol etmeden ve yetecek şekilde kısıtlamadan, doğal besin kaynaklarına yönelmeden, harcanan enerjiyi hareketlilik ve egzersizle arttırmadan kilo verilmesi zordur.
Doğal içerikli ve işlenmemiş, işlemlerden geçmemiş, katkısız gıdalar tercih edilmelidir. Yenilen, içilen her besin öğesinin içeriği ve muhtemel riskleri çok iyi bilinmelidir. Bunun için sağlıklı beslenme konusunda doğru ve bilimsel geçerliliği olan kaynaklar okunmalıdır.
‘Ne yiyorsanız O’sunuz’
Sağlıklı beslenmeye dair genel bir bilgi ve kültür sahibi olunmalıdır. Unutmayalım ki; ‘Ne yediğini bilmeyen sağlıklı beslenemez’. Diğer bir deyişle; ‘Ne yiyorsanız O’sunuz’. İnsan bedeni yenilip içilen besin öğeleriyle oluşur. Sağlıklı içerikte beslenmek bir zorunluktur. Daha sonra dengeli, çeşitliliğe dikkat eden, kaliteli ve doğal besin kaynaklarını farklı içeriklerde ve yeteri kadar tüketmeyi amaçlayan bir metot benimsenmelidir.
Gereğinden fazla yemeyi önleyecek güçlü bir irade ortaya konulmalı ve bir dizi tedbirler belirlenerek uygulanmalıdır. Bundan sonraki aşamada en önemli adım sebat etmektir. Kilo vermenin önündeki insülin ve leptin direncine benzer engeller kısa sürede aşılamayabilir.
Direnç mekanizmaları kırılabilir
Uzun süreli ve süreklilik gösteren doğru beslenme uygulamaları sayesinde, zaman içinde direnç mekanizmaları kırılabilir. Kısa sürede ümitsizliğe kapılıp yarım bırakılan sağlıklı beslenme davranışları herhangi bir fayda getirmeyecektir. Doğru adımların atılması, sağlıklı beslenilmesi ve gerekirse sağlık profesyonellerinden destek alınması sayesinde zamana yayarak kilo vermek ve böylelikle birçok hastalıklardan kurtulmak mümkün olabilir. Bu konuda, istismarcılara, çok uç öneri ve vaatlerde bulunanlara, spekülatif konuşan ve bilimsel dayanak sunmayan isimlere dikkat edilmelidir. Kilo vermek isterken sağlığından hatta hayatından olmadan, sağlıkla kilo vermek için bilimsel öneriler dikkate alınmalıdır.
Editör: Gülten Akgül