İşletmelerde Meslek Eğitimi ve Stajyerlik

Yaz mevsimi ile beraber gerek lise öğrencileri gerekse de üniversite öğrencileri staj yapmak üzere çeşitli işlere girdiler.

Staj, bir meslek veya sanat dalı ile ilgili alınan eğitimi uygulamak ve deneyim sahibi olmak amacıyla yürütülen etkinliktir. Stajyer ise, bu etkinliği bir ücret önkoşulu olmaksızın yerine getiren kimsedir.

Stajyerler, işçi gibi işverene bağımlı olarak çalışırlar; ancak bilgisini artırma, uygulama yapma ve deneyim sahibi olma amaçlarına dönük olarak kısa dönemli istihdam edildiklerinden İş Kanunu kapsamı dışında tutulurlar. Ancak, herhangi bir iş kazası veya meslek hastalığı halinde Borçlar Kanunu’na göre işverenin ihmali söz konusu olduğunda tazminat hakları saklıdır.

Staj, öğrencinin ileride görev yapacağı çalışma alanıyla ilk kez iletişim kurduğu dönemdir. Stajdan istenilen yararın alınabilmesi için öğrencilerin öncelikle staj uygulamasına yönelik bir hazırlık aşamasından geçirilmesinde yarar vardır.

İnsanlar yapmayı sevdikleri şeylerde iyidirler; usta oldukları şeyleri sevme eğilimlerindedirler. Bir işi yapabilmek için en iyi metodu bulmanın tek yolu, İŞİ SEVMEKTİR (Japon Atasözü). Öncelikle staj yapmayı istemek (her ne kadar zorunlu olsa da) gerekir. Sonrasında sevip, ilgi duyabileceğimiz alanlarda ve işte staj yapmak faydalı ve sonuca ulaştırıcıdır.

Pek çok stajyerin şikâyeti staj süresi boyunca basit işler yapmaları ve işi fazlaca öğrenememeleridir. Aslında stajyerlik öğrencilere iş bilgisini artıracak en önemli yollardan biridir. Ancak bu sürecin öğrencilere asıl kazanımı; kim kiminle nasıl iletişim kuruyor, çalışma ortamında neler yapılabilir neler yapılamaz, başarılı kişiler neyi nasıl yapıyor gibi alanlarda çalışma ortamının alfabesini öğretmesi olacaktır.

Staj süreci öğrencilere önemli gözlem ortamı oluşturur. Her şeyden önemlisi iş ortamını ve insan tanırken; insan ilişkilerinde eğitim alanında öğrenemeyecekleri imkâna kavuşurlar.

Öğrencilerin ne yazık ki bir kısmı da, stajı yerine getirilmesi zorunlu olan bir formalite olarak görmektedir. Bu nedenle “naylon staj” yapma yolunu seçerken, diğerlerinin de yapılan stajın önemini algılamadıkları gözlemlenmiştir. Öğrencilerin genellikle sektörel uygulamaların gerisinde bilgi ve uygulama birikimine sahip olmalarından stajlarda sıkıntılar ortaya çıkabilmektedir. Öğrencilerin sektörel uygulamalarla ilgili pek çok kavramı bile doğru dürüst öğrenmeden staja gönderilmesi pek çok yönetici tarafından doğru bulunmamaktadır. İşletmeler ayrıca staj süresini yetersiz bulmaktadır. İşi öğrendiğinde staj süresi de bitmiş olmaktadır.

Hazırlık eğitiminde sektörel uygulamalar hakkında bilgiler verilmesi, çalışanlar arasındaki ilişki ve etkileşimler hakkında öğrencilerin bilgilendirilmesi yerinde olacaktır. Bunun yanı sıra, öğrencilerin yüksek beklentilerle staja gönderilmemeleri de çok önemli bir başka konudur.

*Bu yazı, Yazarın “Kayda Değer İş Anlayışı” kitabından alınmıştır.