İlkokul ve Ortaokulların Donatım Malzemesi Sorunu

Eğitim yöneticisinin gerek
öğretmenler ve gerekse öğrenciler için “öğretimsel
liderlik” rolü bulunmaktadır. Bununla beraber okulun çeşitli ihtiyaçlarının
karşılanması okulun amaçlarına uygun hizmet vermesi açısından önemli bir yere
sahiptir. Örneğin kaloriferi yeterince yanmadığı için ısınamayan bir okulda
eğitim-öğretim faaliyetleri aksayacaktır. Temizlik ve kırtasiye ihtiyaçlarını
karşılamak için yeterli kaynağa sahip olmayan bir okulda da temizlik, hijyen
gibi durumlar gerçekleşmeyeceğinden yaşanan aksamalar, öğrenci ve öğretmen
sağlığını tehdit edecek noktaya gelecektir. Böylesi bir durumda eğitimin
sağlıksız oluşu, okulu, amacını gerçekleştiremeyecek bir konuma sokacaktır.
Okul yöneticileri ise okulun amacına uygun hizmet vermesi için var olan
ekonomik kaynağı verimli kullanmaya özen göstermek durumundadır. Diğer taraftan
herhangi bir geliri olmayan okullarda ise okul yöneticileri okulun
ihtiyaçlarında kullanılmak üzere okula ekonomik kaynak sağlamaya çalışmaktadır.
Bu aşamada eğitim yöneticisinin sorun çözme becerileri devreye girmektedir.
Yöneticilerden beklenen “sosyal ve
iletişimsel becerileri”ni kullanarak okula yakın veya uzak çevreden kaynak
sağlayabilmektir.
Okulların
“donatım” (sıra-masa, sandalye,
bilgisayar, yazıcı, fotokopi makinesi vb. gibi) ve “onarım ihtiyaçları” (kapı, pencere tamiratı, lavabolar, çatı,
kalorifer vb) belli bir plana dahil edilmek suretiyle karşılanmaya
çalışılmaktadır. Elektrik, su, telefon ve internet kullanım faturaları il ve
ilçe milli eğitim müdürlüklerince ödenmektedir. Belli aralıklarla temizlik ve
kırtasiye malzemesi de okullara verilmekte ancak verilen malzemeler kimi okulların
ihtiyacını karşılayamamaktadır. Bunun yanında masa onarımı, cam kırılması,
tonerin bitmesi gibi acil durumlarda okulun bu ihtiyaçlarını karşılayacak
bütçesi olmadığından okul yönetimleri bu ihtiyaçları karşılamak için kaynak
arayışına girmektedir. Bu kaynaklar da okul kantin işletmesinden elde edilen
kira geliri (kantini bulunan okullar için), hayırsever kişi ya da sivil toplum
kuruluşu tarafından okula yapılan “ayni
ve nakdi bağışlar” şeklinde olabilmektedir. Bu tür bağışlar, her okula
yapılmadığı için genel anlamda okulların sorunu devam etmektedir. Bağış alan
okulların ise sorunları kısmen çözüm bulabilmekte uzun vadede ise sürekli bir
gelir kalemi olmadığı için ekonomik sorunların devam edeceği anlamını
taşımaktadır. Bu durum okul yöneticilerinin eğitim-öğretim sürecinde “öğretimsel liderlik” yapmalarının
önündeki en büyük engel konumundadır. Çünkü okul yöneticisi öğrenci ve
öğretmenlere eğitim-öğretim süreci içerisinde “liderlik” yapması gereken zamanın büyük bölümünü okulun bütçesi
olmadığı için ekonomik nedenlerden kaynaklı sorunlar için çözecek kaynak
arayışına ayırmaktadır. Bu durum okul yöneticisinin asıl rolünü oynamasını
engellediği için iş verimini de düşürmektedir.
İlkokul
ve ortaokulların çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Milli Eğitim
Bakanlığı bütçesinden il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerine “parasal kaynak” aktarılmaktadır. Ancak
gönderilen bu parasal kaynak ihtiyacı karşılamadığı gibi okullar arasında da
dengeli bir şekilde dağıtılamamaktadır. Dolayısıyla her okulun ihtiyaç kalemi
farklı olduğundan her okulun kendi ihtiyaçlarını “önceliklendirmek” suretiyle karşılama yoluna gidecektir. Bu
nedenle ilkokul ve ortaokul müdürleri, eğitim sürecinde karşılaştıkları
ekonomik sorunların temel sebebi olarak merkezi yönetimden kendi okulları için
özel bir bütçenin ayrılmaması (okul
bazlı bütçenin olmayışı) olarak görmektedirler. İlkokul ve ortaokul
müdürlüklerinin ihtiyaçlarında kullanılmak üzere bütçe ayrılması ekonomik
nedenlerden kaynaklı sorunların çözümü için yerinde bir uygulama olacaktır.
Okulların araç ve gereç temini için
kullandıkları parasal kaynağın diğer ihtiyaç kalemlerine ayrılabilmesi için
okullarda kullanılan araç-gereç yani donatım ihtiyaçlarının karşılanması
gerekmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında ihtiyaç fazlası ya da atıl
durumdaki sandalye, masa, bilgisayar ve yazıcı gibi taşınırların ihtiyacı olan
okullara verilmek suretiyle eksiklikleri tamamlama yoluna gidilebilir. Böylece
atıl durumda bulunan taşınırlar, değerlendirilmiş olur; hem de okulların
taşınır ihtiyaçları için ayırdıkları parasal kaynağı başka ihtiyaç kalemlerini
karşılamak için kullanabilirler.
Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün koordinesinde ekonomik imkânları fazla olan okulların ihtiyaç sahibi olan okullar ile “kardeş okul uygulaması” aracılığıyla ihtiyaç duyulan malzemelerin teminine gidilebilir. Kardeş okul uygulaması sayesinde öğrenci ve veliler aracılığıyla gerçekleşecek olan yardımlaşma sosyal dayanışmanın da artmasını sağlayacaktır.