İlkokul ve Ortaokulların Donatım Malzemesi Sorunu

Eğitim yöneticisinin gerek öğretmenler ve gerekse öğrenciler için “öğretimsel liderlik” rolü bulunmaktadır. Bununla beraber okulun çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması okulun amaçlarına uygun hizmet vermesi açısından önemli bir yere sahiptir. Örneğin kaloriferi yeterince yanmadığı için ısınamayan bir okulda eğitim-öğretim faaliyetleri aksayacaktır. Temizlik ve kırtasiye ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli kaynağa sahip olmayan bir okulda da temizlik, hijyen gibi durumlar gerçekleşmeyeceğinden yaşanan aksamalar, öğrenci ve öğretmen sağlığını tehdit edecek noktaya gelecektir. Böylesi bir durumda eğitimin sağlıksız oluşu, okulu, amacını gerçekleştiremeyecek bir konuma sokacaktır. Okul yöneticileri ise okulun amacına uygun hizmet vermesi için var olan ekonomik kaynağı verimli kullanmaya özen göstermek durumundadır. Diğer taraftan herhangi bir geliri olmayan okullarda ise okul yöneticileri okulun ihtiyaçlarında kullanılmak üzere okula ekonomik kaynak sağlamaya çalışmaktadır. Bu aşamada eğitim yöneticisinin sorun çözme becerileri devreye girmektedir. Yöneticilerden beklenen “sosyal ve iletişimsel becerileri”ni kullanarak okula yakın veya uzak çevreden kaynak sağlayabilmektir.

Okulların “donatım” (sıra-masa, sandalye, bilgisayar, yazıcı, fotokopi makinesi vb. gibi) ve “onarım ihtiyaçları” (kapı, pencere tamiratı, lavabolar, çatı, kalorifer vb) belli bir plana dahil edilmek suretiyle karşılanmaya çalışılmaktadır. Elektrik, su, telefon ve internet kullanım faturaları il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerince ödenmektedir. Belli aralıklarla temizlik ve kırtasiye malzemesi de okullara verilmekte ancak verilen malzemeler kimi okulların ihtiyacını karşılayamamaktadır. Bunun yanında masa onarımı, cam kırılması, tonerin bitmesi gibi acil durumlarda okulun bu ihtiyaçlarını karşılayacak bütçesi olmadığından okul yönetimleri bu ihtiyaçları karşılamak için kaynak arayışına girmektedir. Bu kaynaklar da okul kantin işletmesinden elde edilen kira geliri (kantini bulunan okullar için), hayırsever kişi ya da sivil toplum kuruluşu tarafından okula yapılan “ayni ve nakdi bağışlar” şeklinde olabilmektedir. Bu tür bağışlar, her okula yapılmadığı için genel anlamda okulların sorunu devam etmektedir. Bağış alan okulların ise sorunları kısmen çözüm bulabilmekte uzun vadede ise sürekli bir gelir kalemi olmadığı için ekonomik sorunların devam edeceği anlamını taşımaktadır. Bu durum okul yöneticilerinin eğitim-öğretim sürecinde “öğretimsel liderlik” yapmalarının önündeki en büyük engel konumundadır. Çünkü okul yöneticisi öğrenci ve öğretmenlere eğitim-öğretim süreci içerisinde “liderlik” yapması gereken zamanın büyük bölümünü okulun bütçesi olmadığı için ekonomik nedenlerden kaynaklı sorunlar için çözecek kaynak arayışına ayırmaktadır. Bu durum okul yöneticisinin asıl rolünü oynamasını engellediği için iş verimini de düşürmektedir.

İlkokul ve ortaokulların çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinden il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerine “parasal kaynak” aktarılmaktadır. Ancak gönderilen bu parasal kaynak ihtiyacı karşılamadığı gibi okullar arasında da dengeli bir şekilde dağıtılamamaktadır. Dolayısıyla her okulun ihtiyaç kalemi farklı olduğundan her okulun kendi ihtiyaçlarını “önceliklendirmek” suretiyle karşılama yoluna gidecektir. Bu nedenle ilkokul ve ortaokul müdürleri, eğitim sürecinde karşılaştıkları ekonomik sorunların temel sebebi olarak merkezi yönetimden kendi okulları için özel bir bütçenin ayrılmaması (okul bazlı bütçenin olmayışı) olarak görmektedirler. İlkokul ve ortaokul müdürlüklerinin ihtiyaçlarında kullanılmak üzere bütçe ayrılması ekonomik nedenlerden kaynaklı sorunların çözümü için yerinde bir uygulama olacaktır.

            Okulların araç ve gereç temini için kullandıkları parasal kaynağın diğer ihtiyaç kalemlerine ayrılabilmesi için okullarda kullanılan araç-gereç yani donatım ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında ihtiyaç fazlası ya da atıl durumdaki sandalye, masa, bilgisayar ve yazıcı gibi taşınırların ihtiyacı olan okullara verilmek suretiyle eksiklikleri tamamlama yoluna gidilebilir. Böylece atıl durumda bulunan taşınırlar, değerlendirilmiş olur; hem de okulların taşınır ihtiyaçları için ayırdıkları parasal kaynağı başka ihtiyaç kalemlerini karşılamak için kullanabilirler.

Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün koordinesinde ekonomik imkânları fazla olan okulların ihtiyaç sahibi olan okullar ile “kardeş okul uygulaması” aracılığıyla ihtiyaç duyulan malzemelerin teminine gidilebilir. Kardeş okul uygulaması sayesinde öğrenci ve veliler aracılığıyla gerçekleşecek olan yardımlaşma sosyal dayanışmanın da artmasını sağlayacaktır.