Erteleme Davranışı ile Başa Çıkma

Yetiştirmeniz gereken işleri sürekli bahaneler üreterek öteliyor ve ağırdan alarak bir türlü işin başına geçip tamamlayamıyorsanız, yani bilerek ve isteyerek sorumlu olduğunuz işlerden kaçınma davranışı gösteriyorsanız erteleme hastalığından söz edebiliriz.

Birçok kişinin günlük yaşantısında sıklıkla sergiledikleri bir davranış olan erteleme, belirli bir zamanda yapılması planlanan işlerin sebepsiz yere geciktirilmesidir. Geciktirilen işler pek çok durumda kişi tarafından çeşitli bahanelerle önemsiz olarak görülmekte veya belirli bir nedene bağlı olarak ya son anda yapılmakta veya hiç yapılmamaktadır. İşlerin son anda yapılması da erteleme davranışı kapsamında değerlendirilmektedir. Erteleme davranışı zaman zaman hepimizde olduğu gibi yapmamız gereken işleri ötelediğimiz ya da o işe başlamadan önce son bir kez daha başka bir şeyle meşgul olduğumuz anlarla ilgilidir. Sınavların son zamanına kadar ders çalışmayı ertelemek, son teslim zamanına kadar projelerin yapılmaması, odamızın bir türlü toparlanmaması, faturaların ödemesinin gecikmesi, okumamız gereken kitapların okunmaması vb. gibi sonuç ne olursa olsun davranışların patolojik düzeyde ertelenmesidir. Yetiştirmeniz gereken işleri sürekli bahaneler üreterek öteliyor ve ağırdan alarak bir türlü işin başına geçip tamamlayamıyorsanız, yani bilerek ve isteyerek sorumlu olduğunuz işlerden kaçınma davranışı gösteriyorsanız erteleme hastalığından söz edebiliriz. Ertelemenin birçok nedeni olabilir. Bunların başında:

• Kişinin zamanı yeterli kullanmayı öğrenmemiş olması.
• Ertelenen işe kişinin pek ilgi duymuyor olması.
• Dikkati toplamada sorunlar yaşama.
• Olumsuz, gerçekçi olmayan düşüncelerin yol açtığı korku ve endişeler, “başarısız olacağım, ne kadar çalışırsam çalışayım yapamayacağım vb.”.
• Belirsizlik, ne yapacağını ve ne olacağını bilememe.
• Başkalarının istek ve beklentilerine hayır demekte zorlanma gibi etmenler mevcuttur.

Erteleme davranışının yoğun olması günlük hayat içindeki işlevleri yerine getirmede büyük sorunlara ve zorluklara neden olabilmektedir. Eğer erteleme ile ilgili

• Yapmam gerektiğini biliyorum ama kendimi devamlı yorgun, stresli, huzursuz hissediyorum.
• Bu erteleme kişisel amaçlarıma ulaşmama engel oluyor.
• Erteleme yüzünden kişisel ilişkilerde devamlı çatışma yaşıyorum.
• Yaptıklarım yapabildiklerimin çok altında diyor veya yaşıyorsanız sorun düzeyinde bir erteleme yaşıyor olabilirsiniz ve bununla başa çıkmak için alışılmışın baş etme yöntemlerinizin dışında birtakım şeyler yapmanız gerekiyor olabilir.

Erteleme sorunu ile başa çıkmak için yapılabilecek şeyler:

• Önce kendinizi tanımaya ve anlamaya çalışın. Neleri erteliyorsunuz? Neleri ertelemiyorsunuz? Bu sorulara verdiğiniz yanıtlar doğrultusunda ertelediğiniz ya da ertelemediğiniz işleri karşılaştırma yapabilme ve değerlendirme imkanınız olacaktır.
• Ertelediğiniz işleri neden ertelediğinizi not alın. Gerçekten erteleme nedenleriniz engel mi yoksa bir mazeret mi? Bunu sorgulayın.
• İşe başlamadan önce dikkatinizi dağıtan şeyleri uzaklaştırmaya özen gösterin.
• Her şeyi aynı anda yapmaktan kaçının. İşe başlamaya karar verdikten sonra önem sırasını belirlemeniz yararlı olacaktır. İşlerinizi önem ve aciliyet sırasına göre küçük parçalar halinde tamamlamayı deneyin. Böylece başardığınız zaman yaşayacağınız güzel ve olumlu duygular sizi bir sonraki işiniz için motive edecektir.
• Her günün ardından hedeflerinizi ve yaptıklarınızı not edin. Gün sonunda tamamladığınız işleri gördükçe motivasyonunuz artacak ve yaptığınız işten keyif almaya başlayacaksınız.
• Gün içerisinde kendinizi verimli hissettiğiniz saatler diliminde işinize odaklanın.
• Yapamayacağınızı düşündüğünüz işler karşısında hayır demekten çekinmeyin.

Eğer tüm bunlara rağmen erteleme davranışınızın önüne geçemiyorsanız mutlaka bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyin.