Ayıplı Mal ve Ayıplı Hizmet

               Sevgili Tüketiciler,  Ayıplı Mal nedir ?  Ayıplı Hizmet nedir ?  Gerek ayıplı mal ve gerekse ayıplı hizmetin tüketici ve sağlayıcılar bakımından sorumluluk ve hakları nelerdir ?  Ayıplı mal ve ayıplı hizmet bakımından zaman aşımı süreleri gibi konuları, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen 4 ve 4/A maddeleri sizlerle paylaşacağım.

AYIPLI MAL :

               Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında  veya teknik düzenlenmesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan yada tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar AYIPLI MAL olarak kabul edilir.

               Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi yada ücretsiz onarım isteme hakkına sahiptir. Satıcı, Tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile ayıplı malın neden olduğu ölüm ve /veya  yararlanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki mallarında  zarara neden olan hallerde imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir.

               İmalatçı-üretici, satıcı, bayii, acente, ithalatçı ve 10 nuncu maddenin 5 nci fıkrasına göre kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin bu madde de yer alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Ayıplı malın neden olduğu zarardan dolayı birden fazla kimse sorumlu olduğu takdirde bunlar müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.

               Bu madde ile ayıba karşı sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse ayıplı maldan sorumluluk,ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslimi tarihinden itibaren 2 yıllık zaman aşımına tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda 5 yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her türlü zarardan dolayı yapılacak talepler ise, 3 yıllık zaman aşımına tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak 10 yıl sonra ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden  satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmiş ise , zaman aşımı süresinden yararlanamaz.

              Ayıplı malın neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.

               Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde “özürlüdür” ibaresini içeren bir etiket koyulması zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir kat yada reyon gibi bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bile bileceği şekilde tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde gösterilir.

             Güvenli olmayan mallar, piyasaya “özürlüdür”  etiketi ile dahi arz edilemez. Bu ürünlere, 4703 Sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına dair Kanunun hükümleri uygulanır. Bu hükümler, mal satışına ilişkin her tülü tüketici işleminde de uygulanır.

AYIPLI HİZMET  :

               Sağlayıcı tarafından bildirilen reklam ve ilanlarında veya standardında veya teknik kuralında tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler, AYIPLI HİZMET  olarak kabul edilir.

              Tüketici, hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde bu ayıbı sağlayıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, sözleşmeden dönme, hizmetin yeniden görülmesi veya ayıp oranında bedel indirimi haklarına sahiptir.  Tüketicinin sözleşmeyi sona erdirmesi, durumun gereği olarak haklı görülemiyorsa, bedelden indirim ile yetinilir. Tüketici, bu seçimlik haklarında biri ile birlikte 4 ncü maddede belirtilen şartlar çerçevesinde tazminat da isteye bilir. Sağlayıcı, tüketicinin  seçtiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

              Sağlayıcı, bayi, acente ve 10 ncu maddenin 5 nci fıkrasına göre kredi veren ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zarardan ve tüketicinin bu maddede yer alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Sunulan hizmetin ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.

              Daha uzun  bir süre için garanti verilmemiş ise, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile ayıplı hizmetten dolayı yapılacak talepler hizmetin ifasından itibaren 2 yıllık zaman aşımına tabidir.  Ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise, 3 yıllık zaman aşımına tabidir. Ancak, sunulan hizmetin ayıbı, tüketiciden sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmiş ise zaman aşımı süresinden yararlanılamaz.

               Ayıplı hizmetin neden olduğu Zaralardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek edinilen hizmetler hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.  Bu hükümler, hizmet sağlamaya ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.

               Sevgili Tüketiciler, ayıplı mal veya ayıplı hizmetten dolayı, karşılaştığınız bir olumsuzluk olması halinde bizlere başvurabileceğiniz gibi İl ve İlçelerdeki Tüketici sorunları Hakem Heyetlerine baş vurarak haklarınızı lütfen arayın. Şunu unutmayın ki, en iyi denetim Tüketicinin kendisidir. Kendi haklarımızı arayarak en güzel denetimi yapmış oluruz.

Zararsız ve sorunsuz alış verişler  umuduyla,  hoş ve esen kalın.

Musa ÖZTÜRK

Mardin Tüketici Koruma ve Bilgilendirme Dernek Başkanı

   [email protected]