Menon - Platon Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Menon kimin eseri? Menon kitabının yazarı kimdir? Menon konusu ve anafikri nedir? Menon kitabı ne anlatıyor? Menon kitabının yazarı Platon kimdir? İşte Menon kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Platon

Çevirmen: Furkan Akderin

Yayın Evi: Say Yayınları

İSBN: 9786050200713

Sayfa Sayısı: 96

Menon Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

Platon, hiç kuşku yok ki düşünce tarihinin en önemli ve etkili fi-lozoflarından biridir. Felsefenin kurumsallaşmasına ve felsefede yazılı geleneğin oluşmasına katkıda bulunmuş, iki dünyalı metafiziğiyle bütün bir Ortaçağ düşüncesini belirleyecek olan idealist felsefe geleneğinin başlatıcısı olmuştur. Hıristiyan Ortaçağ felsefesine ve İslam düşüncesine etkisi bakımından da ayrıca önem taşıyan Platon, düşünce tarihi boyunca tartışılan tüm problemleri yüzlerce yıl öncesinden ele almış ve ilk büyük felsefi sistemi inşa etmiştir.

Herhangi bir konuda malumat kırıntısı olarak niteleyebileceğimiz düzeyde dahi bilgi vermeyen, sadece moral erdemler söz konusu olduğunda, insanlarla tartışıp onlara bilgisizliklerini gösteren Sokrates'i resmeden ve negatif bir biçimde sonuçlanan diyaloglardan sonra; Platon ilk kez Menon'da, pozitif bir öğreti öne sürer. Bu da, a priori olmak anlamında bilginin, ruhta örtük olarak bulunan kavram, düşünce, ilke ve hatta bilgilerin hatırlanmasından başka hiçbir şey olmadığını öne süren, meşhur anımsama kuramıdır.

Diyaloğu daha önce okumamış, onunla en küçük bir tanışıklığı olmayan biri dahi, "Hani şu, Sokrates'in hiç matematik bilmeyen bir köleye bir geometri problemini çözdürdüğü diyalog" denildiğinde Menon'a gönderme yapıldığını anlar.

Pek çok Sokratesçi diyalogda olduğu gibi, erdemin ne olduğu, öğretilebilir olup olmadığı konusuyla başlayan Menon, hem Platon'un yaratıcılık açısından en verimli olduğu orta dönem diyaloglarından biridir, hem de Platon'un rasyonalizminin, ötedünyacı idealizminin en parlak kanıtlarından biri kabul edilir.

Menon Alıntıları - Sözleri

• Erdem de bilgi ise, öğretilebilir demektir.
• Erdem ne tabiat vergisidir, ne de öğrenilebilir. Erdem, ona sahip olanlara bir tanrı vergisidir, akılla ilgisi yoktur.
• Kadında da erkekte de, iyi olmaları için, aynı şeyler, yani doğrulukla ölçü bulunmalıdır.
• İyilerden iyilik öğrenirsin, Kötülerle düşüp kalkarsan, Aklını bile kaybedersin.
• Kısaca, şekil «cismin sınırıdır»
• İnsanda her şey ruha, ruhun kendisi de akla bağlıdır
• Erdem ruha ait bir şeyse ve muhakkak faydalıysa, akıldan başka şey olamaz.
• güzelliğin benzetildiği şeyler de güzel olur.
• Bilmediğimiz bir şey hiçbir zaman bulgulayamayacağımız için araştırmanın hiçbir zaman anlamı olmadığına inanmak yerine, bilmediğimiz şeyi aramanın doğru olduğuna inanırsak daha iyi, daha cesur ve daha aktif insanlar olacağız.
• Sana erdemi tanımlayayım: güzele duyulan istekle onu elde etmek gücü.
• İnsanı doğruya götüren iki kılavuz vardır : doğru oyla bilgi.
• Bilgiyi kendiliğinden bulmak, onu yeniden anımsamak değil midir?
• Akıl yapmak, aklı insanların kafasına yerleştirmek elde olsaydı, bu işi başarabilenler çok para kazanırlardı.
• Doğru bilgiye sahip olan her zaman, doğru inançlara sahip olan ise bazen başarılı olacaktır.
• Ruha ait şeylere bakalım; bunlar ölçülülük, doğruluk, cesaret, kolay öğrenme, zihinde tutma, iyi yüreklilik ve daha başka benzer şeyler...

Menon İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Platon bu eserinde hocası Sokrates’in, sokratik yöntemiyle Erdemin ne olduğunu Menon ile anlamaya çalışıyor aynı zamanda bu eserde Erdem ve bilgi arasında benzerlik ve ilişkiyi görmeye ve okuyuculara göstermeye çalışan Platona göre Erdem doğuştan (Apriori) gelir. Biz onu, bilgi kırıntılarıyla anımsarız/hatırlarız. Sokrates, okuma ve yazma bilmeyen Menon’un bir kölesine Geometri ile ilgili doğru sorular sorarak doğru cevaplar alır ve bu olaydan örnek vererek aslında bilginin insanlarda örtük olarak varolduğu, doğru sorulmuş sorularla bunun açığa çıkarılabileceğini söyler Erdem de bu teze göre öğrenilebilir bir şey olmayıp erdemli olan kişilerde ruhta görünür hâle geldiğini ve erdemli olmayan kişilere bunu öğretmenin de mümkün olmadığını savunur Sokrates bu diyalogta erdemi öğretme vaadiyle para alan sofistlere de gösterir bunu. (Betül Tanritanir)

Erdem insanın doğru olanı yapmasıyla değil doğruyu tanımasıyla gelir. Gerçek erdem nedir? Erdemli diye kime denir. Sokratesi Platon diyalogların da diyalektik bir imge olarak her okuduğumda aslına yaptığımız her tanımın günlük hayatta tanıdığımız her cümlenin sıfatın bir anlamda boş olduğu ile karşılaşıyorum. Gerçekte olan şey hepsinin ötesinde. Mağaraya bir kez girdi mi insan bir daha çıkmak istemiyor. Karanlıklara bir kere alışınca insan geri dönmek istemiyor korkunç aydınlığa. Bu diyalog da yine yaşlı Sokratesin kendinden genç birine aslında bildiğinden emin olduğu bir şeyi nasıl bilmediğini, kendini bilge sanarken nasıl da cahil olduğunu gösterdiği andır. Bazen çok bilirler en cahillerdir. Bilmek değil farkında olmak gerekir. (Furkan dolgun)

Platona ait bu eser Menon ile Sokratesin erdem üzerine yapmış olduğu diyaloglar halinde. Sonuç olarak erdemin ne olduğunu hakkında kesin bilgi vermez iken okuyucuya erdem hakkında düşünmeyi sağlıyor. Bilgi ve Akıl üzerindeki konuşmalar dikkat çekici felsefe severler için tavsiye ederim... (Lost)

Kitabın Yazarı Platon Kimdir?

Antik/klasik Yunan Filozofu, Matematikçi, Felsefi Diyaloglar Yazarı ve Batı Dünyasındaki İlk Yüksek Öğretim Kurumu Olan Atina Akademisinin Kurucusu

Eski Yunan filozofu (Atina İ.Ö. 428-ay.y.İ.Ö. 348/347). Soylu bir ailenin oğlu olan Eflatun (ya da Platon), parlak bir Öğrenim görerek, sanatın her dalında kendini gösterdi (çok genç yaşta şiirler, trajediler yazdı); Kratilos'tan bilim dersleri aldı. Sokrates'le tanışınca (İ.Ö. 407) felsefeye yönelip, gerek beden, gerek kafa yapısı bakımından siyasete yatkın olmadığından, o karışık yıllarda siyasetten uzak kaldı. Demokrasiyi küçümserken, Otuzlar Meclisi'yle iktidara gelen dostlarının yönetimini daha da beter buldu. Sokrates'in Ölümünden sonra Megara'da Eukleides'in yanına çekildi; sonra yolculuklar yaparak Kyrene'de matematikçi Theodoros'la tanıştı. Mısır'a bir yolculuk yapıp, İtalya'ya giderek Tarento ve Lokroi'deki pyhthagorasçı çevrelerle ilişki kurdu. İ.Ö. 388'e doğru Dionysos'un kaynı Dion tarafından, Syrasos'u oek etkileyemedi. Atina'ya dönerek, Akademi Gymnasionu'nda Yunanistan'ın dört bir yanından gelen Öğrencilere ders verdi. İ.Ö. 367 ve İ.Ö. 361'de iki kez daha Sicilya'ya gittiyse de, Genç Dionysos'u da etkilemeyi başaramadı ve felsefe ile tiranlığı bağdaştırmaktan vazgeçti. Atina'ya dönüp, Akademi'de ders vermeyi sürdürerek, söylentiye göre bir şölen sırasında öldürüldü.

Eflatun'un bütün yapıtları günümüze kalmıştır: Felsefe ve felsefeyle bağlantılı konularda yazılmış 26 diyalog. Karşılıklı konuşmalar biçiminde yazıldıkları için bunlara "diyalog" denirse de, tümünü diyalog diye adlandırmak belki doğru olmaz; çünkü, sözgelimi Sokrates'in mahkemede yaptığı konuşmayı içeren Savunma ve daha birkaç yapıtı, temelde monologdur. Gene de, tarihsel kişilere dayansın ya da dayanmasın, bütün yapıtlarını kişilerin ağzından yapılan konuşmalar biçiminde yazdığı için, tümü bu anlamda tiyatrovaridir. Birkaçı dışında, diyalogların tümünde, Sokrates odak kişidir.

Platon Kitapları - Eserleri

• Devlet
• Sokrates'in Savunması
• Phaidon
• Diyaloglar 2
• Şölen - Dostluk
• Gorgias

• Lysis
• Hipparkhos Kleitophon Rakipler
• Protagoras
• Diyaloglar
• Devlet Adamı
• Mektuplar
• Philebos

• Meneksenos
• Euthyphron
• Kriton
• Yasalar
• Timaios
• Ion
• Menon

• Sofist
• Minos
• Lakhes
• Kritias
• Alkibiades I-II
• Parmenides
• Theaitetos

• Küçük Hippias
• VII. Mektup, Dion
• Seçmeler
• Kratylos
• Büyük Hippias - Theages
• Euthydemos - Parmenides
• İkinci Alkibiades

• Kharmides
• Epinomis
• Phaidros
• Devlet III-IV
• Siyaset ve Retorik
• Kleitophon veya Felsefeye Davet
• Parmenides

• Devlet

Platon Alıntıları - Sözleri

• Tanrı sıradan bir kişiyi bile şair yapacak kadar bilge bir şairdir. O ana dek şiirden yana nasipsiz bile olsa aşk'ın dokunduğu herkes şair oluverir bir anda. (Şölen - Dostluk)
• Kurtlar kuzuları nasıl severse Aşıklar da sevgililerini öyle sever. (Phaidros)
• sözü özüne uymayan biri beni sıkar; söyledikleri ne kadar güzel olursa, o kadar sıkar. o zaman da beni söze düşman görürler. (Lakhes)
• "Antropos* ismi sadece yakınındaki canlıları görebilen, gördüğünden farklı bir şey düşünemeyen hayvanların ifade ettiğinden farklı bir anlam ifade eder." *İnsan (Kratylos)
• “Benim gibi bir kimseyi kolay kolay bulamayacaksınız. Onun için, size, kendinizi benden yoksun bırakmamanızı öneririm.” (Sokrates'in Savunması)
• Evet birleştiren şey sevinç ve acı ortoklığı değil midir? (Seçmeler)

• Ruha ait şeylere bakalım; bunlar ölçülülük, doğruluk, cesaret, kolay öğrenme, zihinde tutma, iyi yüreklilik ve daha başka benzer şeyler... (Menon)
• Ya sen adaletin ne olduğunu bilmiyorsun ya da onu benimle paylaşmak istemiyorsun (Kleitophon veya Felsefeye Davet)
• O halde, sence, söz, söylenen; görüş, görülen; işitiş, işitilen şey midir? Yoksa, söz başka, söylenen şeyler başka; görüş başka, görülen şeyler başka; işitiş başka, işitilen şeyler başka mıdır? (Minos)
• Eğer bir resme gereğinden fazla yaklaşırsan resimden hiçbir şey anlayamazsın. (Theaitetos)
• Devletler yeniden düzenlenmedikçe, kanunların daha iyi bir hale getirilmelerine imkân yoktur. (Mektuplar)
• “İnsanlara tanrılardan söz ederken onları tatmin etmek, gerçekten biz ölümlülere, ölümlülerden söz etmekten daha kolay gibi görünüyor. Çünkü dinleyenlerin, kendilerine bu kadar yabancı olan meseleler üzerinde görgüsüz ve kara cahil olmaları, bu konuda söz söylemek isteyenlerin işini pek kolaylaştırır; zaten tanrılar hakkındaki bütün bilgimizin de ne olduğu belli.” (Kritias)
• YABANCI: Sanırım henüz aşk avına dikkat etmedin. THEAİTETOS: Dikkat etseydim ne olurdu? YABANCI: Bu avın hediye olmadan yürümediğini görürdün. (Sofist)

• "İyi şeyler istiyorum ancak farkına varmadan tanrılardan kötü bir şey istememek çok zorlu bir iş." (Alkibiades I-II)
• Dilde yapılacak yanlışlık, sadece dile değil aynı zamanda ruha da kötü etki eder. (Phaidon)
• Oysa, çoğunlukla, doğa ve yasalar birbirine kar­şıttır. Bu nedenle, insan utanıp düşündüğünü söylemekten çekinirse, sözleri birbirini tutmaz olur. (Diyaloglar 2)
• gevezelik ciddi araştırmaların eğlencesi olur. (Philebos)
• “Önemli olan yaşamak değil, iyi yaşamaktır.'' (Kriton)
• _O halde aldanmıyorsam, kötülük kalmadığı zaman bile dostluk vardır. _Vardır. _Dostluğun sebebi gerçekten kötülük olsaydı dostluğun da ortadan kalkması gerekirdi: çünkü sebep yok olunca sonucu da yok olur. (Lysis)
• Seyircilere dikkat etmeliyim çünkü onları ağlatırsam alacağım para beni güldürür, onları güldürürsem alacağım para beni ağlatır. (Ion)