Otomotiv Sektöründe Rekor Satışlar ve Düşen Kârlar

2024 yılı otomotiv sektöründe rekor satışlarla öne çıkarken, Türkiye’nin önde gelen otomotiv üreticileri ve Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler, ciddi kâr kayıpları yaşadı. Dokuz aylık verilere göre, otomotiv şirketlerinin toplam net kârı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %55.8 azalarak 39 milyar TL’ye geriledi. Kârlılık düşüşlerinin arkasında artan maliyetler, yüksek ithal araç oranı ve projelerdeki gecikmeler yatıyor.

Ford Otosan, 25.6 milyar TL ile en fazla kâr elde eden şirket olmayı başardı, ancak net kârı geçen yılın aynı dönemine göre %38 düştü. Diğer büyük şirketlerden Doğuş Otomotiv’in kârı %73 azalarak 6 milyar TL’ye gerilerken, Türk Traktör ve TOFAŞ da sırasıyla %37 ve %62.7 oranında kayıp yaşadı. Anadolu Isuzu ve Tümosan %50’nin üzerinde kâr kaybı açıklarken, Karsan ve Otokar üçüncü çeyrek sonuçlarında zarar bildiren şirketler oldu.

Yerli Üreticilere Enflasyon ve ÖTV Darbesi

Kârlılık düşüşlerinde enflasyon, üretim maliyetlerini artırarak şirketleri zor durumda bıraktı. Kasım 2022’den bu yana güncellenmeyen ÖTV matrah limitleri ise yerli üreticilere destek olmak yerine ithal araçların pazar payını artırdı. Büyük projelerin bitmesi ve yeni projelerin gecikmesi de baskıyı artıran diğer unsurlar oldu. TOFAŞ, maliyetleri düşürmek için bu yıl içinde 1.432 çalışanını işten çıkararak çalışan sayısını %24 oranında azalttı.
Avrupa Pazarında Rekabet ve 2025’te Kötü Sinyaller

Avrupa pazarındaki talep düşüşü ve artan rekabet, yerli üreticileri 2025’te daha zorlu bir dönemin beklediğini gösteriyor. Tesla ve Çinli üreticilerin etkisiyle fiyat baskısı artarken, elektrikli araç teşviklerinin azalması ve emisyon düzenlemeleri de sanayiyi sıkıştırıyor. Avrupa’da oluşabilecek atıl kapasite sorunları, Türkiye’den yapılan ihracatı olumsuz etkileyebilir ve yerli üreticilerin kârlılıklarını daha da düşürebilir.

2025 Yılı İçin Kritik Sorular

Otomotiv sektöründe yaşanan bu dalgalanmalar, Türkiye’nin sanayi stratejisini nasıl etkileyecek? Yerli üreticiler, artan maliyetler ve Avrupa’daki zorlu pazar koşulları karşısında nasıl bir yol haritası çizecek? 2025 yılı, bu soruların yanıtlarını bulmak için belirleyici olacak gibi görünüyor.

YERLİ ÜRETİCİLERİN KÂRI NEDEN DÜŞÜYOR

* Enflasyonun üretim maliyetlerini artırması.* Yeni modellerin üretimlerine beklenenden geç başlanması.* İthal araç payının artması ve azalan yurtiçi satışlar.* Döviz kurlarının beklenenden yatay seyretmesi.* Avrupa’da azalan talep ve atıl kapasite sorunları.

ÜRETİM YÜZDE 8 GERİLEDİ

Otomotiv sanayiindeki kapasite kullanım oranı geçen yıla kıyasla 4 puan gerileyerek yüzde 70’e düşerken, Ocak-Kasım 2024 döneminde toplam üretimde de düşüş yaşandı. Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) son verilerine göre, 11 ayın sonunda toplam üretim yüzde 8 gerileyerek 1 milyon 239 bin 944 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil üretimi yüzde 6, ağır ticari araç üretimi yüzde 25 ve hafif ticari araç üretimi ise yüzde 10 geriledi. Ocak-Kasım 2024’te bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam ihracatta da yüzde 1 gerileme yaşandı. Bu dönemde, toplam ihracat 915 bin 446 adet, otomobil ihracatı ise 593 bin 562 adet düzeyinde gerçekleşti.