Menzil Cemaati kimdir? Geçmişte ne olmuştu? Liderleri kimlerdi?

Türkiye'nin her bölgesinde faaliyetleri bulunan Adıyaman merkezli Menzil cemaati adlı dini yapılanma, hareketin bir önceki lideri Abdulbaki Erol'un 12 Temmuz 2023'te hayatını kaybetmesiyle beraber daha çok miras kavgalarıyla gündeme geldi.

Menzil Cemaati, Nakşibendiye'ye bağlı olup Türkiye'deki cemaatler arasında en fazla mensubu olanlardan biridir. Siirt civarından Adiyaman'ın Kahta ilçesi Menzil köyüne gelip yerleşen Abdulhakim Erol tarafından kurulmuştur. 12 Temmuz 2023'e kadar Cemaatin lideri Abdülbaki Erol'du. Erol'un ölümü üzerine yerine oğlunun geçeceği düşünülmüştür ancak 24 Temmuz tarihinde cemaat içinde bir uzlaşmaya varılamadığından, üç oğlu arasında ayrılmıştır.

Cemaatin merkezi Adıyaman ilidir. Menzil ismini de ortaya çıktığı Adıyaman'ın Kâhta ilçesindeki Menzil köyünden almaktadır. Cemaatin Ankara ve İstanbul'da da uzantıları mevcuttur. Cemaat mensuplarınca cemaatin Avrupa ülkelerinde geniş bir ağa sahip olduğu iddia edilmektedir. Türk siyasetçilerden ve Türkiye Cumhuriyeti eski devlet bakanlarından da Menzil Cemaati'ne mensup kişiler vardır.

Menzil mensuplarının kurduğu Semerkand Vakfı, turizm şirketleri, medya organları, vakıflar ve eğitim kurumları gibi farklı şirket ve yapılanmalar; cemaatin birincil ekonomik kaynağını oluşturmaktadır. Söz konusu mal varlıkları zaman zaman kamuoyunda ve medyada tartışmalara neden olmaktadır.

Cemaat içinde tarikat liderlerinin Muhammed'in soyundan geldiği iddiası üzerine liderlerin ismi Muhammed'in soyundan gelenler için kullanılan "Seyyid" ünvanı ve Muhammed'in torunu Hüseyin'in soyundan gelenler için kullanılan "El-Hüseyni" son eki eklenerek kullanılmaktadır.

Cemaat, Nakşibendiliğin Halidiyye kolundandır.

Cemaatin kurucusu Abdulhakim Erol'un 1972'de Ölümünden sonra oğlu Muhammed Raşid Erol cemaatin lideri olmuştur. 12 Eylül Askeri Darbesi sonrası Menzil'e çok ziyaretçi çekmesi üzerine Muhammed Raşid Erol Millî Güvenlik Konseyi tarafından Gökçeada'da zorunlu ikamete gönderilmiş fakat sağlık problemleri yüzünden Konsey kararı ile Ankara'ya yerleşmiş, sonra Menzil'e dönmüştür.

Alparslan Türkeş'e karşı bayrak açan Büyük Birlik Partisi lideri, eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve eski Maraş Ülkü Ocakları Başkanı Ökkeş Kenger Şendiler gibi siyaset arenasında boy gösteren isimlerin de Menzil Şeyhi Muhammed Raşid Erol'un müritleri olmasıyla cemaat, kamuoyunda dikkatleri daha fazla üzerine çekmiştir. Eski bakanlardan Recep Akdağ ve Taner Yıldız'ın da Menzil mensubu olduğu dile getirilmektedir.

Muhammed Raşid Erol'un 22 Ekim 1993 tarihinde ölümü ile cemaat lideri Seyyid Abdülbaki El-Hüseyni ismini de kullanan Abdülbaki Erol olmuştur. Abdülbaki Erol, sağlık sorunları nedeniyle 12 Temmuz 2023 tarihinde tedavi gördüğü Emsey Hastanesi'nde ölmüştür.

Abdülbaki Erol'un ölümünden sonra cemaatin yeni liderinin kim olacağı konusunda kısa süreli tartışmalar yaşanmış, Abdulbaki Erol'un büyük oğlu Muhammed Saki Erol, Menzil köy merkezinde açıklama yaparak tövbe yetkisinin Abdulbaki Erol'un 3 oğul arasında paylaştırıldığını ve tarikatın faaliyetlerini üç ismin, köydeki üç ayrı camide sürdüreceğini söylemiştir.