Osman Bey Malhunla Ne Zaman Evlendi? Osman Bey Malhun Hatun İle Nasıl Tanıştı?
Osman Bey Malhun Hatun ile ne zaman ve nasıl evlendi? Osman Bey Malhun Hatun ile nasıl tanştı? Neden evlendi? Osman Bey ve Malhun Hatun'un evliliği ile ilgili kısaca bilgiler...
Osmanlı tarihi çok büyük bir yer kaplayan ve hakkında cilt cilt eserler yazılan dolu dolu bir tarih. Bu sebeple çoğu şeyi bilmiyor ve merak ediyoruz. 600 yıla yakın hüküm süren Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in evlilikleri hakkında çok detaylı bilgiler bulunmamaktadır. Kuruluş Osman dizisinin son fragramanında ortaya çıkan Malhun Hatun aslında kimdir? İzleyicilerin en çok merak ettiği şeylerden biride "Osman Bey Malhunla ne zaman evlendi veya evlenecek mi? Osman Bey Malhun Hatun ile nasıl tanıştı, nasıl evlendi?" gibi sorular yer almaktadır. İşte sizler için hazırladığımız kısaca cevapları...
OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NE ZAMAN EVLENDİ? NASIL TANIŞTI?
- 1299 yılında Osmanlı Beyliğinini Söğüt ve Domaniç'te kuran Osman Bey, Malhun Hatun ile 1280 yılında evlenmiştir. Malhun Hatun, Osmanlı Beyliğinin kurucusu olan Osman Gazi'nin ilk eşidir. Bu evlililkten Osmanlı Devletinin ikinci hükümdarı olan Orhan Gazi dünyaya gelmiştir. Şeyh Edebali'nin kızı Râbi'a Bâlâ Hâtun ile karıştırılan Mal Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'dir. Vakfıyesinde adı Malhun binti Ömer Bey olarak gösterilmiştir.
OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NASIL EVLENDİ? NASIL TANIŞTI? (RİVAYET)
Çeşitli rivayetlere yer veren ilk Osmanlı tarihçilerinden Neşrî ise Mal Hatun hakkında hiçbir kaynakta rastlanmayan bir hikâye anlattığı kısımda onun kimin kızı olduğunu belirtmez.
Neşrî ilk rivayetinde, henüz genç yaşta olan Osman Bey’in Mal Hatun’u Eskihisar’a (Eskişehir) giderken konakladığı İtburnu köyünde (bugün Söğüt ile Söğütönü arasındaki yol üzerinde Uludere köyü) gördüğünü ve ona âşık olduğunu, ardından babası Ertuğrul’a durumu bildirerek kızı istemesini talep ettiğini, ancak Mal Hatun’un aradaki eşit olmayan konum dolayısıyla bu teklifi kabul etmediğini, gerçek sebebin ise daha sonra anlaşıldığını, çünkü Mal Hatun’a Osman Bey’in maksadının kendisiyle gönül eğlendirmek olduğunun söylendiğini nakleder. Ayrıca Osman Bey’in misafir kaldığı Eskihisar beyine bir eğlence meclisi sırasında durumu açtığını, beyin de kızda gönlü olduğunu anlayınca Mal Hatun’u kaçırıp yakınlarından birinin yanında gizlediğini ekler (Cihannümâ, s. 38). Bu hikâyede adı geçen İtburnu köyüne ait tahrir kayıtlarında burası ortakçı statüsünde bir köy olarak gösterilir (BA, TD, nr. 438, s. 225). Bu da -eğer sonradan köyle ilgili bir iskân değişikliği yoksa- köy halkının mahallî kimliklerinin Osmanlı öncesine dayandığı anlamına gelir. Bazı araştırmacılar hikâyede adı geçen Osman Bey’in hanımının, Mal Hatun ile karıştırılan ve daha alt statüde bulunan başka bir kadın olma ihtimaline vurgu yapar (Peirce, s. 41-42). Bütün bu karışık rivayetler dışında Mal Hatun’la ilgili bilgi yoktur. XVI. yüzyılın ikinci yarısına ait Osmanlı resmî kayıtlarında Şeyh Edebâli’nin kızının Orhan Bey’in annesi olduğu bilgisi kabul görmüştür. Açık olan husus Mal Hatun’un Şeyh Edebâli’nin kızı olmadığıdır. Onun Orhan Bey’in annesi olup olmadığı konusunda da kesinlik yoktur. Johannes Tralow’un Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla ilgili Almanca romanı onun adını taşır (Malchatun, Berlin 1952). Mal Hatun’a atfedilen türbe Bilecik’tedir.
ORHAN GAZİNİN ANNESİ "MALHUN HATUN"
Orhan Gazi, 1281 yılında doğdu. Babası Osman Gazi, annesi Kayı aşiretinin ileri gelenlerinden Ömer Bey’in kızı Mal Hatun’du. Orhan Gazi, sarı sakallı, uzunca boylu, mavi gözlüydü. Yumuşak huylu, merhametli, fakir halkı seven, ûlemaya hürmetli, dindar, adalet sahibi, hesabını bilen ve hiçbir zaman telaşa kapılmayan, halka kendisini sevdirmiş bir beydi. Sık sık halkın arasına karışır, onları ziyaret etmekten çok hoşlanırdı. (Türk Tarih Kurumu)
OSMAN BEY MALHUN HATUNLA NEDEN EVLENDİ?
Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in eşi ve ikinci padişah Orhan Gazi'in annesidir. Osman Bey'in Malhun Hatunla neden evlendiğine dair birbirleri arasındaki sevgi ve ülfet gerçeğinden başka farklı bir gerekçeyle olduğuna dair kesin ve net bir bilgi yoktur. Şeyh Edebali'nin kızı Râbi'a Bâlâ Hâtun ile karıştırılan Malhun Hâtun'un babası Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'dir.
OSMAN BEY'İN EŞİ MALHUN HATUN KİMDİR?
Hayatı ve kimliğine dair bilgi yoktur. İlk Osmanlı kaynaklarında Mal Hatun / Malhun Hatun olarak geçer ve kendisinden genellikle Osman Bey’in hanımı, Şeyh Edebâli’nin kızı ve Orhan’ın annesi diye söz edilir. Orhan Bey’in annesi olma ihtimali varsa da Şeyh Edebâli ile bir ilgisinin bulunmadığı kesindir. Adına, Osmanlı tarihinin bugüne ulaşan ilk belgelerinden evâsıt-ı Rebîülevvel 724 (8-18 Mart 1324) tarihli Mekece vakfiyesinin şahitleri arasında Mal Hatun bint Ömer Bey şeklinde rastlanır. Bu durum onun Osman Bey’le bir bağının olduğunu açık biçimde gösterir. Zira burada şahitler sıralanırken önce Osman Bey’in oğullarının (Çoban, Melik, Hâmid, Pazarlı) ve kızının (Fatma) adı zikredilmiş, hemen ardından Ömer Bey kızı Mal Hatun, Melik kızı Melek ve Akbaşlı kızı Efendire’nin adları yer almıştır.
Bu son üç hanımın Osman Bey ve Orhan Bey’in eşleri olma ihtimali üzerinde durulur. Mal Hatun’un isminin ilk sırada kaydedilmesi, onun Osman Bey’e çocuk veren ve o sırada hayatta bulunan hanımı olduğunu akla getirir. Bu kayıttan ve Osmanlı tarih geleneğinden akseden rivayetlerden hareketle onun Orhan Bey’in annesi olduğu hususu genel kabul görmüştür. Ancak bu bilgi kesinlik kazanmış değildir. Belgede Mal Hatun’un babası olarak zikredilen Ömer Bey’in kimliği konusunda da bazı tahminler yürütülmüştür.
Bu tahminlere göre Ömer Bey, Osman Bey ile yakından ilişkisi olan Umurlu Beyliği’nin kurucusu Umur/Ömer Bey’dir. Bununla beraber Umur ve Ömer adlarının yazılış şekillerinin (امور / عمر) birbirinden farklı olması, onun Osman Bey’e bağlı önde gelen idarî-askerî görevlilerden veya aşiret yapısı içinde kendisiyle hareket eden beylerden biri olabileceğini de düşündürür. Yani Mal Hatun câriye kökenli değil önemli bir şahsın kızıdır. Bunun dışında Mal Hatun hakkındaki diğer bilgiler, ilk Osmanlı kaynaklarının doğru olup olmadığı konusunda derin şüpheler bulunan rivayetlerine dayanır.
MALHUN HATUN'UN KAÇ ÇOCUĞU VAR?
Osman Gazi, Rabia Bala Hatun ve Malhun Hatun ile evlenmiş ve bu evliliklerinden Orhan Bey, Alaüddin Ali Paşa, Hamid Bey, Savcı Bey, Pazarlu Bey, Melik (Arslan Murad) Bey ve Çoban Bey isimlerindeki oğullarıyla, Fatma Hatun adında bir kızı dünyaya gelmiştir. Bu çocuklardan pek çok torunu olduğu anlaşılan Osman Bey’in bu torunlarının XV. yüzyılın ikinci yarısı ve hatta XVI. yüzyılın ilk yarısına kadar varlıklarını korudukları kesindir. Bu tarihten sonra ailenin bu kolundan gelen erkek evlatların da “kardeş katli” uygulamasına tâbî’ tutulduklarını düşünmek mümkünse de çocuklara dair vakıf kayıtlarından anlaşılan vakıfların ilgisiz kaldığı olgusunu, sadece bununla açıklamaya çalışmak kabil değildir. Zaten kardeş katlinin uygulandığı düşünülse bile, sadece hanedana mensup erkek evlattan doğan erkek evlatların yaşamlarını sürdüremediklerini söylemek icab eder. Osmanlıların kardeş katli uygulamasına, Orhan Gazi’nin vefat etmesinden itibaren Murad Hüdâvendigâr döneminden itibaren uygulamaya başladıklarını -Sultan Murad’ın beylikler dünyasına karşı izlediği siyasete nazaran-söylemek gerekir.
Osman Beyin tarihte geçen çocukları:
- Erkek çocukları
- Orhan Bey (1281 - 1362)
- Çoban Bey (1283 - 1337)
- Pazarlı Bey (1285 - 1311)
- Alâeddin Paşa (1280[30] - 1331)
- Hamid Bey (1288 - 1329)
- Melik Bey (1290 - 1366)
- Kız çocukları
1. Fatma Hatun
Kaynak: Rivayetler islamansiklopedisi.org.tr Mal Hatun metninden alınmıştır. Çocukları dergipark.org.tr den alınmıştır.