Lev Troçki kimdir? Lev Troçki kitapları ve sözleri
Bolşevik Siyasetçi, Devrimci ve Marksist Teorisyen, Yazar Lev Troçki hayatı araştırılıyor. Peki Lev Troçki kimdir? Lev Troçki aslen nerelidir? Lev Troçki ne zaman, nerede doğdu? Lev Troçki hayatta mı? İşte Lev Troçki hayatı... Lev Troçki yaşıyor mu? Lev Troçki ne zaman, nerede öldü?
Tam / Gerçek Adı: Lev Davidoviç Trotskiy / Leon Trotsky
Doğum Tarihi: 7 Kasım 1879
Doğum Yeri: Bereslavka, Ukrayna
Ölüm Tarihi: 21 Ağustos 1940
Ölüm Yeri: Coyoacán, Meksika
Lev Troçki kimdir?
Lev Troçki (/ˈlʲef ˈtrot͡skʲɪj/) Bolşevik siyasetçi, devrimci ve Marksist teorisyen.
Sovyetler Birliği'nin ilk yıllarında etkili bir siyasetçiydi. Dışişlerinden Sorumlu Halk Komiseri görevini alan ilk kişi, Kızıl Ordu'nun kurucusu ve komutanı, Savaştan Sorumlu Halk Komiseri oldu. Ayrıca Bolşevik Parti'nin Politbüro üyesiydi. Josef Stalin ile giriştiği siyasi mücadeleyi kaybedince resmi görevlerden alındı ve Sovyetler Birliği'nden sürgün edildi.
Önemli Marksist teorisyenlerden biridir, görüşleri Troçkizm adıyla anılır, Stalin ve Mao'nun görüşlerine karşı en önemli muhalefet hareketini oluşturur.
Lev Davidoviç Bronştayn adıyla Yanovka’da küçük toprak sahibi bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Troçki adını 1902 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır.
1917 Rus devrimi'nin önde gelen isimlerindendir. Sovyetler Birliği'nin kurulmasında, ihtilâl sonrası iç isyanların ve ayaklanmaların bastırılmasında birinci derecede rol oynadı. Kızıl Ordu`nun kurucusu olarak kabul edilir. Lenin'in ardından Sovyetlerin ikinci adamı oldu. Lenin'in ölümünden sonra Stalin ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti, uzun yıllar Sovyetler Birliği'nde Bolşevik Parti üyesi olarak kalan Troçki, Bolşevik Parti'ye karşı bir işçi ayaklanması örgütlenmesi ve işçi sınıfı iktidarına karşı silahlı ayaklanmayı teşvik etme suçlarıyla suçlandı ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Daha sonra kaleme aldığı "İhanete uğrayan devrim" analizi batı burjuvazisi tarafından ilgiyle karşılandı.
Hayatı
Çocukluk Dönemi (1879-1895)
Troçki, 7 Kasım 1879 yılında Güney Ukrayna'da bulunan Kerson'da doğdu. Ailesi Yahudi olmasına rağmen evde konuşulan dil Rusça ve Ukrayna dili idi.[3] Annesi Anna Bronshtein (1850–1910), babası David Leontyevich Bronshtein'dir. (1847–1922) Troçki'nin kız kardeşi Olga, Bolşevik Parti'nin ileri gelenlerinden Lev Kamenev ile evlenmiştir. Dokuz yaşlarında iken Odessa'da bulunan teyzesinin yanına giderek burada eğitim gördü. Daha sonra eğitimine devam etmek gayesiyle Nikolayev'e gitti. Matematik ve hukuk alanında yüksek öğrenim yaptı. Troçki, Rusça, Ukraynaca, İbranice, Almanca, İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerini konuşabiliyordu. Troçki Hayatım adlı eserinde Rusça ve Ukrayna dili dışındaki hiçbir dili akıcı konuşamadığını belirtmiştir. Fakat Raymond Molinier, onun Fransızca'yı akıcı bir biçimde konuşabildiğini yazmıştır.
9 yaşındayken babası onu Odessa'daki Alman okuluna gönderdi. Troçki, devam eden yıllarını burada eğitim görerek geçirdi.
Devrimci Faaliyet ve Sürgün Dönemi (1896-1902)
Öğrenciliği sırasında sosyal demokrat çevrelerle temasa geçti ve devrimci gruplara dahil oldu. Marksizm görüşünü benimsedi. 1897 yılında Nikolayev şehrine taşındı. Burada Güney Rusya İşçi Birliği adlı gizli bir örgütün kurucuları arasında yer aldı. Sosyalist fikirleri halk arasında yaymak için çeşitli broşür ve bildiriler yazdı. Bu dönemde yazılarında Lvov ismini kullanıyordu. 1898 yılında bu gizli örgüte mensubiyetinden dolayı Çarlık polisi tarafından yakalanarak hapse konuldu. İki yıl tutuklu kaldı.
Hapis hayatından sonra Sibirya'ya sürgüne yollandı. Sürgünde iken Marksist bir felsefe öğrencisi olan Aleksandra Sokolovskaya ile evlendi. İkilinin Nina Nevelson ve Zinaida Volkova adlarındaki iki kızı bu dönemde dünyaya geldi. "Troçki" takma ismini bu süreçte kullanmaya başladı. Bu ismi Odessa Cezaevi'ndeki bir gardiyandan almıştı. Yaklaşık iki yıl sürgün kaldıktan sonra 1902 yılında Sibirya'dan firar ederek önce Viyana'ya, akabinde Londra'ya gitti. Burada Georgy Plekhanov, Vladimir Lenin, Julius Martov gibi devrimcilerin yer aldığı Iskra dergisinin editör grubuna katıldı ve "Pero" takma adıyla yazılar yazdı. Bir yıl sonra Londra'da toplanan Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin kongresine katıldı. Bu kongrede parti içinde Bolşevikler ve Menşevikler olmak üzere iki hizip oluştu. Bolşevik Lenin'e karşı Troçki Menşevik kanatta yer aldı. Ancak, bir yıl sonra Menşeviklerin görüşlerine katılmadığını belirterek Menşeviklerden ayrıldı. 1905 devriminin yenilgisinden sonra Sibirya'ya sürüldü ama firar etti. Firarın öyküsünü 1905 adlı kitabına yaptığı ek bir bölümde anlatmaktadır. 1917 yılında devrim öncesinde Lenin'in davetiyle Bolşeviklere katıldı. Lenin'in Nisan Tezleri'ni kaleme almasından sonra aralarında teorik bir fark da kalmadığından 1917'de Bolşeviklere katılmıştır.
1897'de mücadeleye Narodnik (halkçılık hareketi) düşünceleri savunarak atıldı. Sürgün şartlarında okuduğu Marksist klasiklerin etkisiyle bir süre sonra kendisini dönemin devrimci akımı olan 'sosyal demokrat' ilan etti. 4 Mayıs 1917'de ülkeye döndüğünde geçici hükümete karşı Bolşevik Parti'ye yakın bir tutum aldı ve Enternasyonalistlerle birlikte hereket etti ve Bolşeviklere dahil oldu. Lenin "son yazıları" dahil olmak üzere iki metninde Troçki için "aramızdaki son Bolşevik olmasına karşın, kabul etmeliyiz ki en yetenekli Bolşevik odur" demiştir.
Rusya Devrimi (1917 )
Troçki, Rusya'ya döndükten sonra Petrograd Sovyeti Başkanlığı'na seçildi. Bu sıfatıyla Rus devriminin alt yapısının hazırlanmasında, ayaklanmaların örgütlenmesinde ve yönetiminde etkin ve önemli bir rol üstlendi. Devrimin gerçekleşmesinde ve Rus Çarlığı'nın yıkılmasında büyük pay sahibi oldu. Devrim sonrasında Sovyetler Birliği'nin önemli adamlarından birisi haline geldi. Önce Dışişleri, daha sonra Savaş Bakanlığı'na getirildi. En önemli faaliyeti ise Kızıl Ordu ile ilgili olanıdır. Başkumandan sıfatıyla Kızıl Ordu'nun kurulması görevi kendisine verildikten sonra bunu gerçekleştirdi. Devrim sonrası meydana gelen karışıklıklar ve iç ayaklanmalar boyunca bu orduyu idare etti. Troçki, Komünist Enternasyonal'in kurulmasında da önemli rol oynadı. İlk dört kongrenin programları ve bildirileri kendisi tarafından hazırlandı. Meydana gelen sorunların çözümünde sergilediği farklı tutum ve fikirler sebebiyle, parti çoğunluğuyla ters düştü.
1918
I. Dünya Savaşı'nda Rusya’nın yenilgisini onaylayan Brest-Litovsk Antlaşmasını imzalamak için görevlendirilmiştir. Lenin'e göre, ilerleyen yıllarda devrimin dünya çapına yayılması kaçınılmaz olduğu için yapılacak barış ve kabul edilen yenilgi de ancak geçici olacaktır. Troçki, Sovyetler Birliği'nin yer altı ve yer üstü kaynaklarını başka devletlere bırakmasını öngördüğü gerekçesiyle bu anlaşmayı imzalamadan geri döndü. İnşa aşamasında olan Sovyetler Birliği'nin iç sorunlarıyla uğraşırken, dışa karşı bu tavizin verilebileceği düşüncesiyle Brest Litovsk Antlaşması Troçki'nin yerine görevlendirilen Kamenev tarafından imzalandı. Bu antlaşma ile Rusya 1878 yılında ele geçirdiği Kars, Ardahan ve Iğdır'ı Osmanlı İmparatorluğu’na geri veriyordu.
Stalin'le mücadelesi ve sürgün
Lenin'in 1924 yılındaki ölümünden sonra partinin elinde tüm yetkileri toplamaya başlamış olan Stalin ile iktidar mücadelesine girişti. Bu mücadelede giderek güç kaybetti ve teker teker elinde bulunan yetkileri kaybetti. Önce Savaş Komiserliği görevinden alındı. Daha sonra Siyasi Büro ve akabinde Komünist Enternasyonal yürütme kurulu merkez komitesinden alındı. Taraftarlarının St. Petersburg'da sokak gösterilerine kalkışmalarından sonra parti üyeliğinden de atıldı. Böylece iki yıl zarfında tüm yetkileri elinden alındı.
1927‘de yapılan XV. Komünist Kongre’de parti üyeliğinden atıldı ve sürgün hayatı Kazakistan'da Almatı yakınlarındaki Semyonov-Tiyanşansky bölgesinde başladı. Bu sürgün sırasında 9 Haziran 1928’te, 26 yaşındaki Nina adındaki kızını Moskova’da kaybetti. Nina’nın kocası da Troçki’nin sürgününden önce tutuklanmıştı. 18 Ocak 1929 tarihinde Sovyet Ceza Kanunu’nun 58/10 maddesine göre karşı devrimcilik ve yasa dışı Sovyet partisi kurmak suçlamasıyla Sovyetler'den kovuldu. Diğer, devletler onu kabul etmek istemezken Atatürk'ün davetiyle, 1929-1933 yılları arasında İstanbul Büyükada'da bulunduğu süre içinde, kitaplarını yayımlamasına da izin verildi.¹ Kaldığı yer çok sıkı güvenlik önlemleriyle korundu. Düzenli olarak balığa çıkardı, yemek seçmez, sigara içmez yanında da içilmesine izin vermezdi. Sakin bir hayat sürdü, bu sırada bazı hatıra ve düşüncelerini kaleme aldı ve yayınladı. Bu anlamda İstanbul yılları onun için verimli geçtiği gibi olaylı da oldu. 20 Şubat 1932’de Stalin tarafından Sovyet vatandaşlığından atıldığında İstanbul'daydı. İstanbul'da yazdığı kitapları; Sürekli Devrim, Stalin Grubunun Hatası, Rus Devrimi Tarihi, Çin Devrimi'nin Sorunları, Hayatım ve diğer bazı eserlerdir. 1933 Ocak ayında diğer kızı Zina, Hitler rejiminin altında Berlin’de intihar etmeye zorlandı. Bu olay onun ruh dünyasını sarsmış olmasına karşın, mücadele disiplininden hiç kopmadı. (Daha sonra oğlu Lev Sedov da öldürülecektir.) 17 Temmuz 1933’te aldığı vizeyle İstanbul'dan ayrılarak Fransa'ya giden Troçki burada 2 yıl kaldı ve sınırdışı edildi. Akabinde Norveç'e gittiyse de burada da 2 yıl kaldıktan sonra terk etmek zorunda kaldı. 9 Ocak 1937'de Meksika'ya sığındı ve Meksika'ya yerleşti. Dördüncü Enternasyonal'in inşasına başladı.
“Ekim Devrimi'nin kazanımları halka, o ancak daha önce Çarcı bürokrasi ve burjuvaziye karşı harekete geçtiği gibi Stalinist bürokrasiye karşı da harekete geçecek yetenekte olduğunu göstermesi şartıyla hizmet edecektir. (...) Bu ancak tek bir yolla olabilir: İşçilerin, köylülerin ve Kızıl Ordu askerlerinin; baskıcıların ve parazitlerin yeni kastının karşısına dikilmesiyle. Bu kitle kalkışmasını hazırlamak için, yeni bir parti gerekir, o da 4. Enternasyonal’dir. Mayıs 1940” (Aynı eser, s.302-303.)
Troçki bu yazıyı kaleme aldığında, Alman saldırısı başlamak üzeredir. Sovyetler Birliği içinde bulunan Nazi ajanları ve provokatörleri tarafından da dillendirildi. Ancak ne var ki Sovyetler Birliği Alman faşizmi karşısında savaşı kazandığında, dünya çapında bulunan Troçki yanlıları güç olarak eridiler. Troçki'nin dünyanın en büyük gücü olan Alman Nazi ordusu Sovyetlere saldırmak üzereyken gerçekleştirdiği Dördüncü Enternasyonal ve ayaklanma fikri, daha sonra Sovyetler Birliği'nde Troçki'nin Nazilerle işbirliği yaptığı şeklinde yorumlandı.
Öldürülüşü
1940 yılında NKVD ajanı olan Ramón Mercader adlı Stalinist bir İspanyalı, gazeteci kılığında, röportaj yapmak bahanesiyle Troçki'nin kaldığı eve gitti. Fırsat bulunca başına kazmayla vurmak suretiyle ağır şekilde yaraladı. Troçki saldırganla boğuştuğu sırada odaya giren Troçki'nin korumaları Mercader'e saldırdı. Troçki korumalarına "Onu öldürmeyin, bu adamın anlatacak bir hikâyesi var." diye seslendi. Aldığı yaranın etkisiyle Troçki ertesi gün öldü. Ölümünden önce iki kez bilinci yerine geldi, ilkinde eşine "Burjuva basına iyi malzeme olduk" diyerek ölümle yüz yüze geldiği bir anda cesaretini yitirmediğini gösterdi. Bir sonraki bilincin geri gelişi ise son sözlerini sarf etmesini sağladı. Bu sözler: "Dördüncü Enternasyonal'in zaferinden eminim, ileri!" olmuştur.
Cinayetten kısa bir süre sonra Joseph Stalin, Mercader'in annesi Caridad'a operasyondaki payı için Lenin Nişanı vermiştir. 1961'de Sovyetler Birliği'ne taşınan Mercader, dönemin KGB başkanı Alexander Shelepin tarafından Sovyetler Birliği Kahramanı madalyası almıştır.
Eserleri
1905
Bireysel Terörizmin İflası, 1909
Entelijensa ve Sosyalizm
Marksistler Bireysel Terörizme Neden Karşıdırlar?
Üçüncü Kongrenin Temel Dersi, Haziran 1921
Komünist Enternasyonal'in Taktikleri Üzerine, Aralık 1921
Dördüncü Dünya Kongresi Raporu, 28 Aralık 1922
Yoldaş McKay'e Mektup, 13 Mart 1923
Paris Komunü Üzerine
"Avrupa Birleşik Devletleri" Sloganı İçin Uygun Zaman mı?, Haziran 1923
Doğu'da Perspektifler ve Görevler, 21 Nisan 1924
Ekim Dersleri, 1924
Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal
Tek Ülkede Sosyalizm?
Katalan Milliyetçiliğinin İlerici Karakteri
İspanyol Komunizmi Ve Katalan Federasyonu
Katalonya'da ulusal Sorun
Rus Devrimini Savunurken
Sürekli Devrim-Sonuçlar ve Olasılıklar
Marxism ve Ekonomik Yaşam
Uluslararası Komünist Birliğin Temel Teorik Görüşleri Üzerine Bir Tartışmaya Katkı
Savaş ve Dördüncü Enternasyonal
Amerika Komunist Olursa
Merkezci Kombinasyonlar ve Marksist Taktikler
Merkezci Simya mı, Marksizm mi?
Güney Afrika Tezleri Üzerine
Terörizm ve Sovyetler Birliği'ndeki Stalinist Rejim
Komunist Manifesto'nun Doksanıncı Yıldönümü
Lenin ve Emperyalist Savaş
Grynszpan’dan Yana: Faşist Kıyım Çetelerine ve Stalinist Hainlere Karşı
Zamanımızda Marksizm
Bir Kez Daha "Marksizmin Krizi" Üzerine
1 Mayıs ve Enternasyonal
Demokratik Merkeziyetçilik Üzerine
Lev Troçki Kitapları - Eserleri
- Balkan Savaşları
- Sürekli Devrim
- İhanete Uğrayan Devrim
- Stalin
- Hayatım
- Rus Devriminin Tarihi Cilt 1
- Onların Ahlakı ve Bizim Ahlakımız
- Rus Devriminin Tarihi Cilt 2
- Ezilmiş, Bastırılmış ve Tükenmiş Avrupa Halklarına Çağrı
- Rus Devriminin Tarihi Cilt 3
- Sanat ve Edebiyat
- Sovyet Devletinin Sınıf Karakteri
- Çarpıtılan Devrim
- Emperyalist Çürüme Çağında Sendikalar
- Sürgün Günlüğü
- Faşizme Karşı Mücadele
- Edebiyat ve Devrim
- Ekim Dersleri
- 1905
- Stalinizme Karşı Bolşevizm
- Bildirgeler Kapitalizmin Can Çekişmesi ve Dördüncü Enternasyonel'in Görevleri
- Gündelik Hayatın Sorunları
- Rus Devriminin Tarihi
- Gündəliklər və məktublar
- Çin Üzerine
- Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal
- Stalin'in Cinayetleri
- Yeni Yol
- Lenin
- 1917 Yılı
- İspanyol Devrimi
- Emperyalist Savaş ve Dünya Proleter Devrimi
- Komünist Enternasyonalin İlk Beş Yılı
- From October to Brest-Litovsk
Lev Troçki Alıntıları - Sözleri
- Para keyfi bir biçimde "kaldırılamaz", yada devlet ve eski aile "tasfiye" edilemez. Bunların tarihsel misyonlarını tamamlayıp, buharlaşmaları ve düşmeleri lazımdır. (İhanete Uğrayan Devrim)
- Baylar, nasıl ki insanlar korktuklarında daha fazla terliyorlarsa gericiliğin zafer kazandığı dönemlerde de demokratlar, sosyal demokratlar, anarşistler ve solun diğer temsilcileri iki kat ahlak salgılarlar. (Onların Ahlakı ve Bizim Ahlakımız)
- Marks'ın "ekonominin özünde zaman kazanılması yatar" sözünü hatırlatarak Troçki konuyu şöyle bağlar: "Sosyalizm ancak sömürüyü ortadan kaldırarak meşrulaşabilir; topluma kapitalizmde olduğundan daha fazla zaman kazandırabilmelidir." (İhanete Uğrayan Devrim)
- ...oktobrist... ... (gouçkov tarafından yönetilen; çar'ın 1905 ekim manifestosuna dayanan, monarşist ve emperyalizm yanlısı parti) (1917 Yılı)
- Devrimci Marksist bir parti reformlardan vazgeçmez. (Ekim Dersleri)
- Bize bir şeyler öğretmeseydi eğer, tarihin hiçbir değeri olmazdı. (Rus Devriminin Tarihi Cilt 2)
- ...saldırı hazırlığını çabuklaştırmak için sahip olduğu popülariteyi sonuna kadar sömüren kerenski, doğal olarak mülk sahiplerinin favorisi oldu... ... (1917 Yılı)
- “ Avrupa proletaryasının görevi, sınırların devamını sağlamak değil, tam tersine onların devrimci bir şekilde yerle bir etmektir ; statükoyu devam ettirmek değil, Avrupa Birleşik Sosyalist Devletlerini kurmaktır ! “ (İhanete Uğrayan Devrim)
- Gönül işlerini anlatırdı, bir keresinde cebinden kadının fotoğrafını çıkardı; kendimi tutamadım: - Dudakları sanki öpmek için varlar... (Hayatım)
- Yapım aşamasındaki makina üretim için “amaç”tır, ki daha sonra fabrikaya yerleştirilince araç olur. Demokrasi bazı dönemlerde sınıflar mücadelesinde ardında koşulan “amaç”tır, ardından bir “araç” olur. (Onların Ahlakı ve Bizim Ahlakımız)
- İnsanlarda hafıza kaybı var. (Ezilmiş, Bastırılmış ve Tükenmiş Avrupa Halklarına Çağrı)
- Egemen sınıf kendi amaçlarını topluma dayatır ve toplumu bu amaçlara ters düşen araçları ahlaksızca olarak görmeye alıştırır. Resmî ahlakın asıl görevi budur işte. En yüksek düzeyde mutluluk peşinde koşar, ama bu, en çok sayıdaki insanın mutluluğu değil, giderek küçülen bir azınlığın mutluluğudur. (Onların Ahlakı ve Bizim Ahlakımız)
- Komintern’in gazeteci ve propagandacı “şeflerinin” büyük bir kısmı su katılmadık fromagiste arpalıkçı, parazit tip örnekleridir: bunun tedavisi yoksa, bağlılık da yok demektir. (Sürgün Günlüğü)
- Ve insan tabiatının zayıflığına bir özür olarak şöyle diyorum; Savaş zamanı insan her şeye katlanır! (Balkan Savaşları)
- İnsanların döktüğü kanı savaş kârlarıyla altına dönüştüren bütün ülkelerin kapitalistleri, bu savaşın anayurdun korunması, demokrasi ve tahakküm altındaki ulusların kurtuluşu için yapıldığını ileri sürmektedirler. Yalan söylüyorlar! Aslında onlar, hem kendi insanlarının özgürlüğünü hem de diğer ülkelerin bağımsızlığını yıkım alanlarına gömmektedirler. Yeni esaret, yeni zincirler, yeni külfetler ortaya çıkıyor ve bunları yüklenecekler, ister yenmiş ister yenilmiş olsun, bütün ülkelerin proletaryalarıdır. (Ezilmiş, Bastırılmış ve Tükenmiş Avrupa Halklarına Çağrı)
- Lenin'in "Emekçi ve Sömürülen Halkların Hakları Bildirgesi"nde yeni rejimin "temel ödevi"ni şöyle tanımlıyordu: "Tüm ülkelerde toplumun sosyalist örgütlenmesinin ve sosyalist zaferin yerleştirilmesi." Devrimin uluslararası karakteri böylelikle kayda geçiyordu. 1924 Nisan'ında Lenin'in ölümünden üç ay sonra Stalin, Leninizmin Temelleri adlı derleme broşüründe şöyle yazıyordu: "Burjuvazinin devrilmesi için bir ülkenin çabaları yeterlidir" (İhanete Uğrayan Devrim)
- ...içişleri bakanı tseretelli, lenin, troçki ve diğerleri için çıkarılan tutuklama kararlarının dayanağı olan polis emrini yayınlayan ve yeni koalisyonu ''selâmet hükümeti'' olarak vaftiz eden kişidir... .... (1917 Yılı)
- Nice eğilim ve tutkular, toplum yaşamı ortaya vurulmasını gerektirmediği için ortaya çıkmamışlardır. (Hayatım)
- "Ne tarihe fazla abanmalıyız. ne de ona sırtımızı dönmeliyiz." (Sovyet Devletinin Sınıf Karakteri)
- İşçiler! Sömürülmüş, oy hakkı elinden alınmış, aşağılanmış olan sizleri mezbahaya, yani ölüme sürebilmek için, sizlere savaşın başında kardeşler ve yoldaşlar diye hitap ediyorlardı. (Ezilmiş, Bastırılmış ve Tükenmiş Avrupa Halklarına Çağrı)
