José Martí kimdir? José Martí kitapları ve sözleri
Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, şair ve yazar José Martí hayatı araştırılıyor. Peki José Martí kimdir? José Martí aslen nerelidir? José Martí ne zaman, nerede doğdu? José Martí hayatta mı? İşte José Martí hayatı... José Martí yaşıyor mu? José Martí ne zaman, nerede öldü?
Tam / Gerçek Adı: José Julián Martí Pérez
Doğum Tarihi: 28 Ocak 1853
Doğum Yeri: Havana, Küba
Ölüm Tarihi: 19 Mayıs 1895
Ölüm Yeri:
José Martí kimdir?
José Julián Martí Pérez, (28 Ocak 1853 – 19 Mayıs 1895). Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, şair ve yazardır.
Hayatı
Gençliği
1853 yılında Havana'da doğan Marti, 17 yaşındayken sömürge yönetimine muhalif eylemleri nedeniyle İspanya'ya sürgün edilmiştir. İspanya'da yaşadığı dönemde, Küba'da siyasi hükümlülerin maruz kaldığı eziyetleri anlatan bir broşür yayınlamıştır. Zaragoza Üniversitesi'nden mezun olduktan sonraMexico City'e (ciudad de Mexico) gitmiş ve burada edebiyat çalışmalarına başlamıştır.
Bağımsızlık savaşçısı
Askeri darbenin oluşturduğu rejime karşı muhalefeti nedeniyle bu ülkeden ayrılmak zorunda kalan Marti, Guatemala'ya geçmiştir ancak hükümetin baskısı nedeniyle buradan da ayrılmak zorunda kalmıştır. 1878'de genel aftan faydalanarak Küba'ya dönmüştür ancak İspanyol yönetimine karşı mücadelesinden dolayı tekrar sürgüne gitmek zorunda kalmıştır. Önce İspanya'ya daha sonra da ABD'ye gitmiş, New York'da bir yıl yaşadıktan sonra Venezuela'ya geçmiştir. Venezuela'ya yerleşmeyi ummasına karşın buradaki diktatörlükrejimi nedeniyle tekrar ABD'ye dönmüştür. 1895 yılında ise Küba Bağımsızlık Savaşı için ABD'yi terketmiştir.
11 Nisan 1895'te Jose Marti, aralarında Generalísimo Máximo Gómez y Báez'in de bulunduğu sürgündeki muhaliflerden oluşan bir güçle Küba'ya ulaşmıştır. 19 Mayıs 1895'te Dos Rios savaşındaİspanyol güçleri ile girdiği çatışmada yaşamını yitirmiştir. Mezarı Santiago de Cuba'da Santa Efigenia mezarlığındadır.
Değerlendirme
Jose Marti Küba'nın ulusal kahramanı ve simgesidir. O bir siyasetçi, bir devrimci, bir ozan, bir gazeteci, edebiyat profesörü ve elçiydi. Yaşadıkları ve gördüğü eğitim onun her alanda başarılı olmasına yardımcı oldu. Marti, 1853'de Küba'da doğdu. Küba, o zamanlar, İspanya'nın bir kolonisiydi. Jose Marti'nin babası İspanyol, annesiyse Kanarya Adaları'ndandı.
Jose Marti, çok gençken siyasete atıldı ve İspanyol yönetimiyle çatışmaya başladı. Daha 17 yaşındayken 6 yıl boyunca ağır çalışma kamplarında tutsak olarak tutuldu ve sonrasında İspanya'ya sürüldü. Yaşamının büyük bölümünü sürgünde geçirdi. İspanya'dayken Hukuk ve Felsefe Bölümlerini bitirdi. Daha sonra Mexico City'ye gitti ve ailesiyle buluştu. Orada edebiyat yaşamı başladı.
1878'de evlendi, bir oğlu ve bir kızı oldu. Yıllarca şiirler, kitaplar ve gazete makaleleri yazdı. Aynı zamanda siyasi eylemlerini de sürdürdü. Bu yaşam biçimi onun öğretilerinin zenginliğini kaynağıdır. Siyasi etkinliği nedeniyle hep başı derde girdi ve hiçbir ülkede uzun süre kalamadı.
Küba'nın ABD'ne bağlanmasına karşı çıktı. 1892'de Kuba Özgürlük Partisi'ni kurdu. ABD emperyalizmine karşı Güney Amerika'nın birliği için savaştı. 1895'de Küba'nın özgürlüğü için Küba'ya çıkartma yaptı. Başarısızlıkla sonuçlanan isyanın ilk çarpışmalarından birinde İspanyol askerlerince vurularak öldüğünde 42 yaşındaydı.
Jose Marti yaşamını, Küba'da İspanyol koloni yönetimini sona erdirilmesi ve Küba'nın ABD dahil başka ülkelerin egemenliği altına girmemesi için savaşıma adamıştır. Bütün öğretisi kişi özgürlüklerine saygılı olmayan ve yalnızca zenginliklerini büyütmeyi gözeten yönetimleri uyarmaya dayanmaktadır. Yapıtlarında bütün despot yönetim düzenlerini ve insan haklarına karşı uygulamaları kınamıştır. Onun yazıları demokratik gelişmeye yol göstericidir.
Geleneği
Türkiye`de İstanbul-Esenyurt`da ve Ankara Çankaya'da (Hoşdere Caddesi üzerinde) heykeli bulunmaktadir. Ayrıca ismiyle anılan Jose Marti Küba Dostluk Derneği bulunmaktadır.
José Martí Kitapları - Eserleri
- Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim
- Yalnızlık Avutmaz
- Marti
- Şiirlerim
- Jose Marti’den Çocuk Hikayeleri
José Martí Alıntıları - Sözleri
- "Şiirler, tıpkı dalgalar gibi yükselip alçalırlar; bir homurtuyla parçalanıp yayılıverirler, kâh kafeste yabanıl canavarlar gibi ağır ağır, kâh gemi omurgasının kestiği sular gibi taşkın ve trajik bir düzensizlikte devinirler. Ve şiirlerden, sanki acılı bir ruhun siyahlar giyinmiş ve yaralarını gizleyerek, karanlık boşlukta hızla yukarılara doğru yükseldiği görülür. Ne gariptir, siyah giysileri açılır ve bir gül dalı düşer! Sürgün çiçekleri! " (Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim)
- Acı içindeyim, ruhum henüz diri Dar bir mağarada sıkıştırılmış bir geyik gibi Ve ağlıyorum, ve gözyaşlarıyla intikam alıyorum kendimden (Marti)
- Ah, verin bana mavi göğümü benim; Saf, dile sığmaz, dingin Ve sonsuz ruhunu Çağlar boyunca Müzesi'nde Köpükten bir çiçek gibi Milo Venüsü'nü koruyan o mermerin. (Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim)
- Bilirim ne zaman uykuya teslim olacağını Göz kapakları ağırlaşan dünyanın, Bilirim ne zaman mırıldanacağını Koyu sessizlikte akan uysal derenin. (Şiirlerim)
- “Gel dinlen başını göğsüme yaslayarak,” (Yalnızlık Avutmaz)
- Tumturaklı ve süslü şiire karşı Doğal şiir. (Marti)
- Ben bu dünyanın Ana kapısından çıkmak isterim: Ölünce beni yeşil yapraklar serilmiş Bir arabada taşısınlar. Beni karanlığa koymasınlar Hainlere yaptıkları gibi. Ben şerefli bir adamım, bu nedenle Yüzüm güneşe dönük öleceğim! (Şiirlerim)
- Zırva tüm bunlar! (Marti)
- Burada, yolda yürürken alınıp verilir sevgi Sokaklarda, tozunda otellerin ve bulvarların; Bir günden fazla yaşamaz burada çiçekler. (Marti)
- Görüyorsun, yüreğim nasıl da gepgeniş Ve senindir o! Onda her şey kederdendir, Ve yer vardır içinde Bu dünyada acı çeken, ağlayan herkese! (Marti)
- Kübam! O bir ormandır Kederli bir peçeyle örtülü, Fakat görüyor artık uzakta Şafağın söküğünü. (Marti)
- Ben bir arpım, evrenin çın çın Öttüğü bir santurum: Güneşten geliyorum, güneşe gidiyorum: Ben sevdayım, ben şiirim! (Şiirlerim)
- Aynı yalınlıkla ölmek isterim Kırda bir çiçek gibi; sakin, gösterişsiz. Mum yerine yıldızlar parlasın üstümde Yeryüzü uzansın altımda sessiz. (Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim)
- ''İnce ruhlu olmayan bir kadın, içi boş ve zehirli bir et parçasından başka nedir ki? O ruh güzelliği kadınların her hareketine yansır. Erkekler kadınları ilk başta bunun için severler ve kadınları o tatlı yüce halleriyle düşlerler. (Yalnızlık Avutmaz)
- Aynı yalınlıkla ölmek isterim Kırda bir çiçek gibi; sakin, gösterişsiz. Mum yerine yıldızlar parlasın üstümde Yeryüzü uzansın altımda sessiz. Ben aydınlık ve özgürlük delisiyim Varsın hainler gizlensinler soğuk bir taş altında Dürüstçe yaşadım ben; karşılığında Yüzüm doğan güneşe dönük öleceğim. (Marti)
- Kuzey Amerika emperyalizminin tehlikesi konusunda söyledikleri , yaşadığımız bütün bir yüzyıl boyunca doğrulanmış ve doğrulanmaktadır: İşte bütün kıtada egemenliğini elde etmek isteyen yırtıcı canavar düşünü gerçekleştirmeye başlıyor . Avrupa ile yarışma ve dünyada başlıca güç olma arzusu yönetiyor onu. Sanayisinin sürüm bulmayan ve gelişen ürünleri için tek bir zorlayıcı pazarın kurulmasını, gelecekteki egemenliğin güvencesi olarak görüyor. Bir an önce gemlemek gerek bu canavarı.Gerçeği cesaretle söyleyerek ve ortak düşmana karşı bir an önce örgütlenerek . (Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim)
- Seni seviyorum, dostum şiir, Çünkü bağrımdaki dert büyüyüp Ağırlaştığında yükümü Sen hafifletiyorsun. (Şiirlerim)
- Şiir kutsaldır ve hiç kimse Onu hiç kimseden alamaz. (Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim)
- Adı duyulmamış kederler içinde Bir derin acı daha vardır: İnsanın bir başkasına köle olması Bu dünyadaki en büyük acıdır! (Şiirlerim)
- ... Adı duyulmamış kederler içinde Bir derin acı daha vardır: İnsanın bir başkasına köle olması Bu dünyadaki en büyük acıdır! ... (Şiirlerim)
