Edip Ahmet Yükneki kimdir? Edip Ahmet Yükneki kitapları ve sözleri

Şair Edip Ahmet Yükneki hayatı araştırılıyor. Peki Edip Ahmet Yükneki kimdir? Edip Ahmet Yükneki aslen nerelidir? Edip Ahmet Yükneki ne zaman, nerede doğdu? Edip Ahmet Yükneki hayatta mı? İşte Edip Ahmet Yükneki hayatı...

Şair Edip Ahmet Yükneki edebi kişiliği, hayat hikayesi ve eserleri merak ediliyor. Kitap severler arama motorlarında Edip Ahmet Yükneki hakkında bilgi edinmeye çalışıyor. Edip Ahmet Yükneki hayatını, kitaplarını, sözlerini ve alıntılarını sizler için hazırladık. İşte Edip Ahmet Yükneki hayatı, eserleri, sözleri ve alıntıları...

Tam / Gerçek Adı: Edib Ahmet Bin Mahmud Yükneki

Doğum Tarihi:

Doğum Yeri: 12. yüzyıl

Edip Ahmet Yükneki kimdir?

Edip Ahmet Yükneki 12. yüzyılda yaşamış bir şair. Bir nasihatname veya siyasetname niteliği taşıyan ve Karahanlı Türkçesinin önemli eserlerinden biri olan Atabetü'l Hakayık (Gerçeklerin Eşiği) adlı eseri günümüze ulaşmıştır.

Doğduğu yer, doğum ve vefat tarihi konusunda belgelere dayanan kesin bir bilgi yoktur. Orta çağlarda Orta Asya’nın üç farklı bölgesi olan Semerkant, Fergana ve Otrar'da aynı adı taşıyan köylerden hangisinde doğduğu konusunda araştırmacılar arasında görüş birliği sağlanmamıştır.

Ahmet Yükneki eserini, Karahanlılar hanedanına mensup bir idareci olduğu düşünülen Muhammed Dad Sipehsalar Bek'e sunmuştur. Eserin günümüze ulaşan en eski nüshası 15. yüzyıl başına ait Semerkant nüshasıdır. Timurlular devrinde edebi faaliyetleriyle ilgilenmiş önemli devlet adamlarından biri olan Emir Arslan Hoca Tarhan tarafından düzenlenmiş bu nüshanın sonuna Arslan Hoca Tarhan'ın yazdığı ek kısmında Edip Ahmet'in doğuştan kör ve babasının adının Mahmud olduğu belirtilir. Bu eser sayesinde sevgi ve saygı ka­zandığı bildirilir. Hayatı hakkında başka bilgi yoktur.

Eser, Dâd Sipehsâlâr Mehmet Bey adlı bir Türk beyine sunulmuştur. Bütünü gazel şeklinde söylenmiş, 40 beyit ve 101 dörtlük olmak üzere 484 mısra tutarındaki eser, Türk dili, tarihi, edebiyatı araştırmalarında büyük öneme sahiptir. Eserde konu tamamıyla dini ve ahlakidir. Edip Ahmet, öğretici bir vaaz ve nasihat kitabı yazmak istemiş, eserini İslam ahlakçısı hüviyetinde yazmıştır. Eserde dindarlığın faziletlerinden, ilmin mutluluğa götüren yol oluşundan, cömertliğin bütün ayıpları, kirleri yıkayan, hatta şeref, şan ve güzellik artırıcı bir tabiat olduğundan, tevazuun iyiliğinden, kibrin ve ihtirasın kötülüğünden bahsedilmiştir. Eserinde sık sık hadis ve ayetlere değinmesi, onları açıklaması ve nasihatlerde bulunması Edip Ahmet Yükneki'nin Arapça bilen, tefsir ve hadis gibi İslâmî ilimleri tahsil etmiş bir kişi olduğunu göstermektedir. Eseri Kutadgu Bilig'in etkisinde yazdığı düşünülür.

Atebetü'l Hakayık adlı eserinin telif tarihi bilinmemekle birlikte Kutadgu Bilig’den yarım asır sonra yazıldığı tahmin ediliyor. Şair, âyet ve hadislere dayanarak dünyânın geçici­liğini, bilginin faydasını, cehaletin zararlarını; cömertlik, cimrilik, tevazu gibi İyi ve kötü huyları anlatan dinî-didaktik bir eserdir. Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır. Elyazması nüshalarının sayısı azdır. En iyi uygur harfli nüsha olup Ayasofya Kitaplığı’ndadır. İlk defa M. Necip Asım tarafından bulunmuş ve yayımlanmıştır (1918). En iyi neşri Reşit Rahmeti Arat’ın (önsöz, transkripsiyonlu metin. Türkiye Türkçesi’ne çeviri ve bibliyografyadan meydana ge­len) baskısıdır; TDK yayınları arasında çıkmıştır.

Ali Şir Nevai'nin Nesayimü'l Mahabbe adlı eserinde Edib Ahmet'in İmam-ı Azam'ın öğrencisi olduğundan bahsedilmiştir; gerçekle ilgisi bulunmayan bu rivayetin Edip Ahmet'in dinî kimliğinin ve bilgilerinin halk arasında İmam-ı Azam'a talebe olacak kadar yüksek görülmesi ile ilgisi olabilir.

Şairin ölümü hakkında da bir bilgi bulunmaz.

Edip Ahmet Yükneki Kitapları - Eserleri

• Atebetü’l-Hakayık
• İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık

Edip Ahmet Yükneki Alıntıları - Sözleri

• Türlü kirler yıkanmakla arınır Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• "Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın Sırrın sende sabredip durmasa eğer Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün." (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın Sırrın sende sabredip durmazsa eğer Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• "Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın Sırrın sende sabredip durmasa eğer Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün." (Atebetü’l-Hakayık)
• Bugün bu dünyada kişilik değerli Hani nerede kişilik, yazık, gitti (Atebetü’l-Hakayık)
• Kibir bütün dillerde yerilen bir tavırdır Tavırların en iyisi alçak gönüllülüktür (Atebetü’l-Hakayık)
• Bugün bu dünyada kişilik değerli Hani nerede kişilik, yazık, gitti (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• Türlü kirler yıkanmakla arınır Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir (Atebetü’l-Hakayık)
• Yılan gibidir bu dünya, yılanı oklamak gerek. Yoklandığında yumuşaktır, içi pür ağu (zehir) Yılan yumuşaktır ama öldürebilir bir fili (Atebetü’l-Hakayık)
• Kemikte ilik gibidir insana bilgi Kemiğin ilik, insanın akıldır süsü Bilgisizin hâli iliksiz kemik gibi İliksiz kemiğe kimse uzatmaz elini (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• Kibir bütün dillerde yerilen bir tavırdır Tavırların en iyisi alçak gönüllülüktür (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)
• Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın Sırrın sende sabredip durmazsa eğer Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün (Atebetü’l-Hakayık)
• Kemikte ilik gibidir insana bilgi Kemiğin ilik, insanın akıldır süsü Bilgisizin hâli iliksiz kemik gibi İliksiz kemiğe kimse uzatmaz elini (Atebetü’l-Hakayık)
• Yılan gibidir bu dünya, yılanı oklamak gerek. Yoklandığında yumuşaktır, içi pür ağu (zehir) Yılan yumuşaktır ama öldürebilir bir fili (İnsan Gider Sözü Kalır Atebetü'l-Hakayık)