Cafer Cabbarlı kimdir? Cafer Cabbarlı kitapları ve sözleri
Azerbaycanlı oyuncu, Şair, Yazar, Senaryo yazarı, Yönetmen. Cafer Cabbarlı hayatı araştırılıyor. Peki Cafer Cabbarlı kimdir? Cafer Cabbarlı aslen nerelidir? Cafer Cabbarlı ne zaman, nerede doğdu? Cafer Cabbarlı hayatta mı? İşte Cafer Cabbarlı hayatı... Cafer Cabbarlı yaşıyor mu? Cafer Cabbarlı ne zaman, nerede öldü?
Azerbaycanlı oyuncu, Şair, Yazar, Senaryo yazarı, Yönetmen. Cafer Cabbarlı edebi kişiliği, hayat hikayesi ve eserleri merak ediliyor. Kitap severler arama motorlarında Cafer Cabbarlı hakkında bilgi edinmeye çalışıyor. Cafer Cabbarlı hayatını, kitaplarını, sözlerini ve alıntılarını sizler için hazırladık. İşte Cafer Cabbarlı hayatı, eserleri, sözleri ve alıntıları...Tam / Gerçek Adı: Cəfər Qafar oğlu Cabbarlı
Doğum Tarihi: 20 Mart 1899
Doğum Yeri: Hızı, Azerbaycan
Ölüm Tarihi: 31 Aralık 1934
Ölüm Yeri: Bakü, Azerbaycan
Cafer Cabbarlı kimdir?
1915 yılından lirik ve Satirik şiirler, hikâye ve dram eserleri yazmaya başlamıştır. Azerbaycan tiyatro sanatının gelişmesinde büyük hizmeti olmuştur.
"Cabbarlı kendi yaratıcılığında Azerbaycan klasik dramatizmin en güzel yönlerini göstermek ile beraber dünya çapındaki eserlerden faydalanmıştır. İbsen gibi güncel, kesin ve cesur, Schiller gibi asi, Shakespeare gibi engin ve rengarenk, Gorki gibi iddialı olmaya çalışan, öğrenen, arayan Cabbarlı Azerbaycan'da yazıları ile sosyal realizmin temelini atmıştır. "
20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının, kültürünün, sanatının gelişmesinde müstesna hizmetler göstermiş görkemli şair, yazar, çevirmen, senarist, gazeteci Cafer Cabbarlı 1899 yılının 20 Mart günü Bakü'ye 110 km uzaklıkta bulunan Hızı'nın köyünde yoksul bir köylü ailesinde doğdu.
Cafer'in ailesi 1903 yılında Bakü'ye taşınarak şehrin "Dağlı mahallesi" denen üst bölümünde yaşamıştır.
Babsı Bakü'de küçük çaplı ticaret ile uğraşıyordu. Küçük Cafer ara sıra Edirne'ye gidiyor, orada şiirler yazan halası Zernişanla, dağ köylerindeki akrabaları ile buluşuyordu.
Yazarın annesi Şahbike hanım namuslu ve çalışkan bir kadındı. Kocası Qafar erkek 1902 yılında vefat ettikten sonra ailenin bütün ağırlığı annenin üzerine düştü.
Cafer Cabbarlı küçük yaşlarında Kur'an okumayı mahalle mollasından öğrenmiştir. Sonraki eğitimi Rusça olmuştur.
Azerbaycan Edebiyatı tarihinde özel bir yer tutan Cafer Cabbarlının adı görkemli klasiklerde ilk sırada gelir.
20. yüzyılın ikinci on yılı içinde yaratıcılığa başlayan Cafer Cabbarlı zengin ve kapsamlı yaratıcılık yolunu geçerek, edebiyatın hem şiir, hem dram, hem de nesir türlerinden beceriyle kullanmıştır. Cesaretle neredeyse modern Azerbaycan edebi dilin oluşmasında onun müstesna hizmetleri vardır.
Annesi Şahbikə en azından küçük oğlunu eğitimden mahrum etmemek için Caferi öncelikle mahalle mollasının yanında okumaya, biraz sonra Molla Kadiri'nin yanında Kur'an okumaya yollar. Bu dönemlerde 6-7 yaşında olan Cafer annesinin pişirdiği ekmekleri tüccarların dükkanına taşımakla ailesine yardım ediyor. Mollanın ona bir şey vermeyeceğini anlayan Cafer başka şehir çocukları ile birlikte 1905 yılında "Starıy Poçtovı-25" de Hacı Məmmədhüseyn Bedelovun özel mülkünde açılan üç sınıflı "7. Müslümanı ve Rusça" okulunun birinci sınıfına kayıt olmuştur.
Cafer'in ilk öğretmenleri seçkin eğitimci-yazar Süleyman Sani Axundov, Abdullah Saik, Rahim bey Şıxlinski, Əliməmməd Mustafayev idi. Cafer Cabbarlı 1908 yılında "7. Müslümanı ve Rusça" okulunu bitirip bir süre ailesine yardım etti.
Cafer'in el yazmaları içerisinde henüz tamamen bitmemiş, okullu hattı ile yazılmış birkaç şiir, hikâye, opera metni ve hatta roman da vardır. Bazı araştırmacılar Cabbarlının 1913 yılından kendi yazıları ile gazete kontrollerine geldiğini gösteriyorlar. 1990 yılının başlarına kadar böyle hesap ediliyordu ki, Cabbarlının ilk manzumesi 1915 Nisan ayının 3'ün de "Okul" dergisinin 6. sayısında yayınlanmış "Bahar" şiiridir.
1915 yılında Bakü Politeknik Okulu'nun elektro-mekanik şubesine giren yazar 1920 yılı Mayıs ayının 6'sın da eğitimini tamamlayarak diploma almıştır.
Cafer Cabbarlı 1920 yılında Bakü Politeknik Okulu'nu bitirdikten sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi tıp fakültesine girmiştir. O, burada okumuş, fakat bu sanat onu ilgisini cekmediğinden dilekçe yazıp bu fakültədən çıkmıştır. 1923 yılının Eylül ayından Cabbarlı sahne alemi ve tiyatro tarihi ile yakından tanışmak amacıyla Bakü Türk Tiyatro Okulu'nda konuşmalara katılmaya başlamıştır. Aynı zamanda 1924 yılında Azəraycan Devlet Üniversitesi Doğu Fakültesi tarih bölümünde de eğitimine devam etmiştir.
1915-1920 yılları Cafer Cabbarlının sadece öğrencilik yılları değil, edebiyata, sanata geldiği dönemdir. O, birbiri ardına "Vefalı Seriye veya göz yaşları içinde gülüş", "Solgun çiçekler", "Nasreddin Şah", "Trablis savaş veya Yıldız", "Edirne fethi", "Bakü Savaşı", "Aydın" gibi Azerbaycan sahnesini düşündüren eserler yazmış, lirik ve Satirik şiirlerle, bir takım hikâyelerle çeşitli basın organlarında konuşmalar yapmıştır.
Lirik ve Satirik şiirleri. Hikâyeleri ve ilk dram eserleri
Cabbarlının yaratıcılığı zaman itibarıyla çok devam etmese de, siyasi-sosyal yönden çok önemli bir dönemi, 1915-1934 yılları arasındaki yirmi yıllık bir tarihi aşamayı kapsamaktadır. Çok önemli sosyo-politik olaylarla dolu olan bu tarihi dönemi kastederek diyebiliriz ki, Cabbarlının edebi faaliyeti Azerbaycan'da, özellikle Bakü'de kapitalizm ilişkilerinin hızla geliştiği burjuva ve mülkədar Azerbaycanının işçi-köylü Sovyet Cumhuriyeti'ne dönüştüğü yıllarda geçmiştir. Cabbarlının büyük yaratıcılık yolu zor ve çelişkili olsa da, esasen, yükseliş ve kalkınma yolu olmuştur.
Azerbaycan demokratik-realist klasik edebiyatına, zengin halk yaratıcılığına dayanan Cabbarlı, başlıca olarak, Mirza Feteli Axundov realizminden yararlandı. Mirza Feteli Axundovun maarifçi-demokratik fikirlerini, yaşamla derinden bağlı olan realizmini Cabbarlı genellikle Azerbaycan Edebiyatı için, özellikle kendisi için en doğru bir yaratıcılık yolu hesap etti.
Cabbarlının dayandığı gerçekçilik halk hayatı ile, Azerbaycan insanlarının özgür ve güzel yaşam hakkındaki arzuları ile, halkın ileriye, ışığa ve sadakate doğru coşkun eğilimleri ile ilgili idi.
Belirtildiği gibi, Cabbarlı edebiyata şiirle gelmişti ve ilk matbu şiirleri 1911 yılında "Hakikat-i Efkar" gazetesinde yayınlananmıştır. Cafer Cabbarlı libretto yazmış,”Şahsenem” ve “Sitara” operalarının librettisti o olmuştu.
Genç Cabbarlı henüz çocuk yaşlarından insanların ağır durumunu, toplumun yoksullara ve zenginlere bölündüğünü görür, insanların ağır, meşakkatli hayat içerisinde yaşamasını müşâhede eder ve tüm bunları kaleme almaya, onlara kendi yaklaşımını anlatmaya çalışır.
Yazar 1934 yılının sonunda, 31 Aralık, sabah saat 4 de kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Cafer Cabbarlı Kitapları - Eserleri
- Əsərləri - I cild
- Hikayeler
- Mənim Tanrım - Gözəllik
- Bütün Əsərləri
- Mən Bir Susmaz Duyğuyam Ki...
- Əsərləri - III cild
- Gülzar
- Seçilmiş Eserleri
- Od Gəlini
- Sevil
- Əsərləri - II Cild
- Firuzə
- Gülzar
- Dilara
- Hekayələr
- Aslan və Fərhad
- Ölkəm
- Əsərləri - IV Cild
- Oqtay Eloğlu
- Hekayələr
Cafer Cabbarlı Alıntıları - Sözleri
- Həyat, həyat məni şaşırdı. Mühit bir məngənə kimi mənim varlığımı sıxırdı, ayağımı istədiyim yana atmaq istərkən, görmədiyim qara bir qüvvə ayağımdan tutub, onun-bunun bəyənəcəyi tərəfə atırdı. Mən də istər-istəməz gedirdim. Mən gücsüz qadını təkbaşına həyatın dəhşətləri içinə atdım. (Əsərləri - III cild)
- Yine akşam oldu. Eve döndü. Para yok... Ekmek yok... (Hikayeler)
- Nəinki insanlar arasında, hətta xilqət və təbiətdə daha böyük qanunsuzluq müşahidə оlunur. Görürsən, bir nəfər nifrətə şayan оlan zalımı ucaldıb bütün arzuların fövqünə yetirdi, amma digər əhli vicdan, pak və müqəddəs bir şəxsi xar edib ayaqlar altına saldı, hər tərəfdən оnu fəlakət buludları çuğladı, о qədər о biçarəni əzdi ki, axırda оnu ya intihara, ya qeyri bir tövrlə canını həyatın əzablarından qurtarıb qara tоrpaq altına girməyə məcbur etdi. (Aslan və Fərhad)
- Beş günlük həyat, sədəqə veriləcək qədər ucuz bir şey deyildir (Sevil)
- Məndən başqa mənim xaricimdə özgə bir allah yoxdur. Mənəm yer üzündəki həyat və səadətin yaradıcısı! Mənəm allah, allah mənim özümdədir. (Əsərləri - I cild)
- Yanaqlarında olan qızartı, səhər vaxtı gün çıxmamış şərqdə göy üzünü bürüyən zərif qızartıdan daha gözəl, daha xoş idi. Hələ qızılgül yarpaqları kimi təravətli və ondan daha qırmızı olan, qanı axar dərəcəsinə qədər zərif olan dodaqları insanı badeyi-məhəbbət kimi bihuş edirdi. (Hekayələr)
- "Hökmi-Quran böylədirmi,söylə ey biəğniya?! (Mən Bir Susmaz Duyğuyam Ki...)
- İndiki vaxtda... avam insan ki var... heyvan kimi bir şeydir. (Gülzar)
- Bu dinlərin hamısı, bu allahu-əkbərlər, bu gurultulu canlar, gücsüzlərin iniltiləri, fəryadlarını örtmək, boğmaq, susdurmaq üçündür. (Əsərləri - I cild)
- Kimsəyə işıq verməyən günəş, kimsəyə görsənməyən gözəllik kimə və nəyə lazımdır? (Gülzar)
- Dünya ki, var, beş gündür. Mən deyirəm bu yaşayışın heç mənası yoxdur. (Əsərləri - IV Cild)
- Beşgünlük həyat, sədəqə veriləcək qədər ucuz bir şey deyildir. (Əsərləri - III cild)
- -Kaş dеdiyin o şairanə hеyətə, o füsunkar gözəlliyə, uzaqdan-uzağa pərəstiş еdənlərdən biri də mən olaydım. -Nеçin? - Çünki həyat odur!.. Ümid... rəqabət... iztirab. Budur insanı yaşadan, yaşayışı sеvdirən, əyləndirən. Fəqət bu da olmadı. Mən sеvdim, o da sеvdi. (Əsərləri - II Cild)
- Mən bir solmaz yarpağam ki, çiçəkləri bəzərim, Mən bir susmaz duyğuyam ki, ürəkləri gəzərim. Mən səninçin ömrüm boyu cəfalara dözərim, Sənsiz güllər açılmasın, axar çaylar dayansın, Oxu, bülbül, bəlkə yarım oyansın!.. (Bütün Əsərləri)
- Zənnimcə, xilqətdən daha əvvəl ədalətsizlik və vicdansızlıq yaranmışdır... Çox az insan tapılar ki, ədalətsizlikdən uzaq olsun. (Seçilmiş Eserleri)
- Azad, mənəmsiz, məsud bir dünya – budur mənim yolum, budur mənim qanunum. Azad istəklər, azad diləklər, azad hərəkət – budur mənim qanunum. Azad sevgilər, qorxusuz, pak və azad vicdanlar – budur mənim Allahım. Cəfər Cabbarlı – Od gəlini (Od Gəlini)
- “Kimdir müqəssir? Yaşadaraq öldürən ya öldürərək yaşadan? Sevərək parçalayan ya parçalayaraq sevən əliqanlı səfillər padşahı Oqtay Eloğlumu? Əski mühitin bu gülünc heykəlimi? Yaxud alman dahisi böyük Şiller özümü?” (Oqtay Eloğlu)
- Pulum varsa, günüm varsa, yalan sözüm həqiqət. Haqsızam da haqlıyam. Pulum yoxsa, gücüm yoxsa doğru sözə nə hacət? Haqlıyam da haqsızam! (Əsərləri - IV Cild)
- "Bu dirilər məzarından uzaqlaşmaq istəyirdi." (Mən Bir Susmaz Duyğuyam Ki...)
- Hamısı yalandır: məhəbbət də yalandır, sevgi də yalandır. Əxlaq da boş şeydir. Namus təbiətin çirkinliyindəndir. (Sevil)