Beşar Esad kimdir? Kaçtı iddiaları doğru mu?

Suriye'de silahlı grupların Şam'ın güney banliyölerine girmesinin ardından rejim güçleri pek çok noktadan çekilmeye başladı. Göstericilerin kilit öneme sahip yerleşkelere girmesiyle Beşar Esad rejimi kentin kontrolünü büyük ölçüde kaybetti. Yaşanan gelişmeler sonrası Beşar Esad'ın Şam'ı terk etti.

Rejim karşıtı güçler Suriye'nin başkenti Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. Suriye başkentinin ele geçirilmesinin ardından karmaşa yaşanıyor.

Reuters'a göre Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Şam Uluslararası Havaalanı'ndan bir uçağa bindi ve bilinmeyen bir yere doğru yola çıktı.

Suriyeli muhalifler, "Şam artık Esad'dan kurtuldu" açıklaması yaptı.

Muhalifler, televizyondan yayınlanan bildiride "Esad rejimini devirdikleri ve Şam'ı kurtardıklarını" duyurdu.

Dünya ülkelerinden ise konuya ilişkin açıklamalar gecikmedi.

Beşşar Esad kimdir?

Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı, 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam'ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü.

Beşşar Esad, 2000'de Babası Hafız Esad'ın ölümüyle devlet başkanlığı koltuğuna oturdu.

Londra'da da eğitim gören bir göz doktoruydu. Aslında liderlik için yetiştirilmemişti ama ağabeyinin ölümü onun hayatının akışını değiştirdi.

Demokratik reformlar yapacağı ve ekonomik kalkınmayı sağlayacağı umut ediliyordu. Yönetimde yeni bir başlangıç yapacağı düşünülüyordu. Ama öyle olmadı. Babasının izinden gitti ve otoriter bir yönetimi tercih etti.

Beşşar Esad üç çocuklu ailenin ikinci çocuğuydu. 11 Eylül 1965’te Şam’da dünyaya gelen Esad, Arap Fransız okuluna gitti. Hem Fransızca hem İngilizce öğrendi.

Ardından Şam Üniversitesinde tıp okudu. Göz doktoru oldu. Şam’da bir askeri hastanede çalışmaya başladı. 1992’de tıp eğitimini sürdürmek için Londra’ya gitti.

1994’de ağabeyi Basil trafik kazasında hayatını kaybetti.

Basil babasının ardından İktidara geçmek üzere eğitiliyordu.

Ani ölümü baba Hafız Esad’ın planlarını bozdu. Baba Esad yeni halef olarak Beşşar Esad’ı seçmek zorunda kaldı.

Beşşar Esad liderliğe hazırlanabilmesi için Londra’dan Şam’a çağrıldı. Ama Askeri ve siyasi deneyimi çok azdı.

Hızla iktidara hazırlanmaya başlandı. Askeri ve istihbarat kurumlarında konumunu artırabilmesi için askeri akademide eğitim aldı.

Elit cumhuriyet muhafızlarında albay rütbesi verildi. Halk nezdinde de popülaritesini artırmak için adımlar atıldı.

Yolsuzlukla mücadele kampanyasının başına getirildi. Modern yönünü öne çıkarmak için Suriye Bilgisayar kurumunun başına getirildi.

Baba Hafız Esad 10 Haziran 2000’de öldü. Ölümden saatler sonra Suriye anayasası değiştirildi.

Devlet başkanı olma yaşı 40’dan Beşşar Esad’ın yaşı olan 34’e düşürüldü. 18 Haziran’da Baas Partisi’nin genel sekreteri oldu.

İki gün sonra parti tarafından devlet başkanlığına aday gösterildi.

10 Temmuz’da devlet başkanı seçildi. Ülkede birçok kişi iktidarın babadan oğula geçmesine karşıydı ama batıda eğitim görmesinin de etkisiyle ülkenin daha modern yönetileceğine dair umutlar artmıştı.

Devlet başkanlığını seçildikten sonra ilk yaptığı konuşmada liberal ekonomi sözü verdi ve bazı siyasi reformlar yapma sözü verdi.

Ancak Suriye için uygun olmadığı gerekçesiyle batı modeli demokrasiyi reddetti. Baas Partisi’nin gücünü azaltacak politikalardan da kaçındı.

Buna karşın ifade özgürlüğü ve basın konusundaki kısıtlamaları hafifletti. Birkaç yüz siyasi mahkumu serbest bıraktırdı. Bu dönem Şam baharı olarak anıldı. Ancak bu bahar kısa sürdü.

Aylar sonra Esad yönetimi tutum değiştirdi.

Suriye’yi demir yumrukla yöneten Hafız Esad, muhalefeti bastırdı, demokratik seçimleri reddetti ve ülkesini tek adam yönetimiyle idare etti.

Bu dönemde, Esad ailesi Suriye'deki en güçlü siyasi figürlerden biri haline geldi ve dış politikada da güçlü bir etki oluşturdu. Bu yönetim anlayışı, ülkenin iç ve dış politikasında büyük bir dönüşüme neden oldu.

Hafız Esad'ın ikinci oğlu olarak, büyük oranda ağabeyi Basil'in gölgesi altında kalmıştı. Basil'in Ocak 1994'teki ölümü Beşar'ın yaşamının yönünü değiştirdi. Derhal Londra'dan geri çağırıldı ve Suriye'nin bir sonraki lideri haline getirilmesine başlandı. Beşar orduya katıldı ve gelecekteki rolü için kamuoyunda imaj oluşturmaya başladı.

Cumhurbaşkanı olduktan aylar sonra, Esma Akhras ile evlendi. Hafız, Zein ve Kerim adlı üç çocukları var. Başta, Beşar Esad'ın siyasi reform ve medya özgürlüğü söylemi Suriyeliler arasında umut yarattı. Liderlik yöntemi ve Esma'nın Batılı eğitiminin yeni bir dönemin işareti gibi görülüyordu.

Bu sırada Suriye'de "Şam Baharı" diye bilinen bir medeni tartışma ve ifade özgürlüğü ortamı yaşandı. Fakat güvenlik güçleri 2001'de muhaliflere baskı, tutuklamalara geri döndü. Beşar Esad, özel sektörün gelişmesini teşvik eden kısıtlı ekonomik reformlara da gitti. Liderliğinin ilk yıllarında kuzeni Rami Makluf da büyüdü. Makluf büyük bir ekonomik imparatorluk kurdu.